Dat is de vernietigende conclusie van een intern onderzoek dat de Israëlische strijdkrachten (IDF) afgelopen donderdag publiceerden. Het IDF-rapport legt op pijnlijke wijze de fouten bloot die het leger maakte in de jaren voorafgaand aan de invasie, in de uren voor de aanslagen, en tijdens de slachtingen en ontvoeringen die Hamas op 7 oktober uitvoerde. Belangrijkste conclusie is dat de interpretatie van de activiteiten van Hamas bepaald niet strookte met wat de terreurbeweging in werkelijkheid deed.

Het rapport valt in vier delen uiteen. In de eerste plaats namen de onderzoekers onder de loep hoe de IDF de afgelopen tien jaar naar de ontwikkelingen in de Gazastrook keek. Daaruit blijkt dat de legertop van mening was dat Hamas in Gaza geen „significante bedreiging” voor Israël vormde. De terreurbeweging zou geen belang hebben bij een grootschalige oorlog. In geval van een invasie, zou de combinatie van een zwaar versterkte grensafscheiding, hightechwaarschuwingssystemen en militaire inzet elke aanval in de kiem smoren.

Het tweede deel onthult dat de militaire inlichtingendienst het afgelopen decennium wel degelijk signalen kreeg dat Hamas plannen voor een grondoffensief smeedde. Die werden echter als onrealistisch en onuitvoerbaar afgedaan. De IDF stelt achteraf vast dat Hamas al in april 2022 tot een grootschalige invasie besloot en in mei 2023 als datum voor die operatie 7 oktober koos.

Alarmerende signalen

In de derde plaats legt het rapport de vinger bij de alarmerende signalen die de legertop ontving aan de vooravond van 7 oktober. Die kwamen vooral van militaire waarnemers die langs de grens met Gaza waren gestationeerd. Hamasterroristen brachten raketten in gereedheid en begaven zich in groten getale naar de tunnels onder de kuststrook. Ook werd een ongebruikelijke hoeveelheid Israëlische simcards in het gebied geactiveerd. De waarschuwingen waren echter niet dermate verontrustend om alarm te slaan.

Het laatste deel van het onderzoek richtte zich op de handelwijze van het leger tussen 7 en 10 oktober. Daaruit blijkt dat de Gazadivisie van de IDF in de eerste uren van 7 oktober feitelijk verslagen was. Doordat communicatielijnen en de bevelsstructuur waren onderbroken, lukte het de strijdkrachten pas uren na het begin van de aanslagen een beeld van de situatie te krijgen. De harde conclusie is dat het leger heeft gefaald in het beschermen van Israëlische burgers en niet op een massale verrassingsaanval was voorbereid.

Hoewel het een intern onderzoek van de strijdkrachten betreft en er geen verantwoordelijke personen met naam en toenaam worden genoemd, wijst het rapport ook met de beschuldigende vinger naar het politieke leiderschap en het regeringsbeleid. De legertop geeft toe dat ze gefaald heeft bij het beschermen van de Israëlische bevolking, maar benadrukt ook dat het onderliggende probleem hogerop in de keten van besluitvorming ligt.

„De staat Israël koos voor een beleid van conflictmanagement ten opzichte van Hamas, met de bedoeling de bestaande realiteit te handhaven en te verbeteren. Daar was de militaire werkwijze een afgeleide van”, aldus het rapport. Als een vijand op je vernietiging uit is, dan is conflictmanagement een foute benadering, concluderen de onderzoekers.

Officieel onderzoek

Het wachten is nog altijd op een officieel onderzoek van de Israëlische regering naar de gebeurtenissen van 7 oktober. Tot nu toe heeft premier Benjamin Netanyahu dat steeds tegengehouden. Aanvankelijk met het argument dat het niet verstandig was om zo’n onderzoek uit te voeren, terwijl de oorlog nog in volle gang was.

Ook tijdens periodes van relatieve rust aan het front weigerde de minister-president echter een staatscommissie in te stellen. Inmiddels heeft Netanyahu gezegd dat eerst alle gijzelaars vrij moeten zijn en alle openstaande kwesties rond de beëindiging van de oorlog moeten zijn opgelost.

In november vorig jaar kwam een speciaal Burgercomité van Onderzoek met een vernietigend rapport over de fouten die voor, tijdens en na de aanslagen van 7 oktober zijn gemaakt. De regering beschouwt dat onderzoek echter niet als rechtsgeldig.