Twaalf mensen onwel in Scheveningen: „Koolmonoxidevergiftiging treedt niet alleen op bij oude ketels”
In een Schevenings hotel raakten dinsdag twaalf mensen, onder wie twee ambulancemedewerkers, bedwelmd. Ze hadden koolmonoxide ingeademd. Het reukloze gas is als een sluipmoordenaar.
„Je ziet koolmonoxide niet, je hoort het niet, je ruikt het niet”, aldus een woordvoerder van Brandweer Nederland, woensdagmorgen. „Daarom wordt koolmonoxide ook wel sluipmoordenaar genoemd.” In ongeveer de helft van de gevallen heeft een koolmonoxidevergiftiging te maken met een ondeugdelijke cv-ketel.
Het zijn zeker niet alleen stokoude cv-installaties die voor problemen zorgen, benadrukt Peter Schuurmans, koolmonoxidespecialist bij Brandweer Nederland. „Het is een fabeltje om te denken dat je veilig zit met een nieuwe cv-ketel. Als nieuwe ketels niet goed zijn gemonteerd, kun je ook in problemen raken. In nieuwbouwwijken komen we ook koolmonoxidevergiftiging tegen.”
Melder
Schuurmans raadt burgers aan een koolmonoxidemelder op te hangen in huis, in de ruimte van bijvoorbeeld de cv-ketel. In 2022 had ongeveer 35 procent van de Nederlanders zo’n melder. Die is nog niet wettelijk verplicht. De brandweerspecialist adviseert mensen kortweg drie zaken: ventileren, controleren en alarmeren. „Dus zet een raampje open, zodat koolmonoxide kan wegdrijven. Zorg voor periodieke controle van bijvoorbeeld je cv-ketel én hang een deugdelijke koolmonoxidemelder op.”
Simpel middeltje om problemen te onderkennen, is te letten op het vlammetje in een ketel. „Als dat vlammetje niet mooi blauw is, maar meer oranje, duidt dat erop dat er sprake is van slechte verbranding.”
In Nederland komen elk jaar zo’n vijf tot tien mensen om door koolmonoxidevergiftiging. Ook raken enkele honderden mensen gewond. De Onderzoeksraad voor Veiligheid stelde eerder dat die ongevalcijfers mogelijk in werkelijkheid nog drie tot vijf keer hoger liggen. Probleem is dat „de symptomen van koolmonoxidevergiftiging echter vaak niet worden herkend, zodat een juiste diagnose uitblijft”, aldus de raad.
Ook hulpverleners moeten op hun tellen passen bij koolmonoxidevergiftiging; in Scheveningen raakten gisteren ook twee ambulancemedewerkers bedwelmd. In 2014 overleed een hoofdwerktuigkundige aan boord van een Nederlands schip. Hij kwam om door koolmonoxidevergiftiging die hij had opgelopen in de zogeheten boegschroefruimte. Andere bemanningsleden ontsnapten aan de dood. Twee te hulp geschoten opvarenden raakten eveneens bedwelmd, maar konden worden gered.
De Onderzoeksraad laakte in het verleden gebrek aan vakmanschap bij tal van installateurs. „Bij veilige aanleg en onderhoud (van cv-ketels) is niet alleen aandacht vereist voor het toestel, maar ook voor de bijbehorende componenten en het betreffende gebouw. Zo moeten bijvoorbeeld de luchttoevoer- en rookgasafvoerleidingen en uitmondingen passen bij zowel het toestel als het gebouw. Bij veel installateurs ontbreekt het aan deze integrale benadering en ligt de focus enkel op het toestel.”
Schuurmans van Brandweer Nederland stelt dat de situatie op dit gebied is verbeterd. „Sinds 2023 kennen we de Gasketelwet. Die moet het kaf van het koren scheiden en schrijft voor dat alleen gecertificeerde installateurs onderhoud mogen plegen aan cv-ketels.”
Straf
Als een verhuurder onderhoud van een cv-ketel laat versloffen, kan dat strafrechtelijke gevolgen krijgen. Zo veroordeelde de rechtbank in Den Haag in 2022 een 46-jarige man tot 120 uur taakstraf en een voorwaardelijke celstraf van drie maanden wegens dood door schuld. Doordat de man jarenlang verzuimde om een cv-ketel te onderhouden, hoopte zich koolmonoxide op in de leefruimte van de huurder. Die overleed aan het reukloze gas. De verhuurder moest de moeder van het slachtoffer ook 20.000 euro smartengeld betalen.
Al jaren worden families in rouw gedompeld doordat geliefden overlijden door het verraderlijke gas. Schuurmans: „Zo’n tien doden per jaar zijn er tien te veel. Wij willen dat cijfer naar nul.”