„Goedemorgen, jullie mogen hier even wachten. We zijn bijna zover.” Twee mannen in rode hesjes met de opdruk ”Laib und Seele” verwelkomen de eerste klanten bij de voedselbank in de Waisenstraße in Berlin-Mitte. In de kelder van het pand stallen andere medewerkers spullen uit. Aardappelen, paprika’s, uien en brood krijgen een plaats op de tafel met een rood-wit geblokt zeil. Flessen melk en vlees belanden in de koelkasten erachter.

Zo gevarieerd als het aanbod, zo divers zijn ook de klanten: migranten, Oekraïners, gepensioneerden, alleenstaande vaders en moeders en studenten weten wekelijks de weg te vinden naar het pand van de Evangelische Kirchengemeinde St. Marien-Friedrichswerder. Om bij de voedselbank te komen, moeten de klanten onder een poort door, die op een binnenplaats uitkomt. Een trap links op het terrein leidt naar de kelder.

„Ik kom hier nu zo’n twee jaar”, zegt Kiran (42). De veertiger, gekleed in een spijkerbroek, blauwe jas en muts, staat in de rij te wachten en wil op deze koude dinsdagmorgen wel wat vertellen. „Ik ben alleenstaande vader van een fantastische zoon. Hij is zes jaar.”

Stemmen

Vanwege problemen met zijn gezondheid en de zorg voor zijn kind, kan de Duitser maar enkele uren per week werken, een zogeheten mini-job. Dat levert slechts enkele honderden euro’s per maand op. Een aanvullende uitkering is ook niet toereikend om rond te komen.

Kiran zegt daarom dankbaar te zijn dat de voedselbank bestaat. Dat hij er gebruik van moet maken, vindt hij geen schande. „De mensen die hier komen begrijpen elkaar. En de vrijwilligers zijn heel hartelijk.”

Dat de regering-Scholz er niet in is geslaagd de zorgen voor armen te verminderen, vindt Kiran heel jammer. De Duitser hoopt dat er na de verkiezingen van zondag wat gaat veranderen in het land. „Maar ik ben bang dat het niet veel beter wordt. Armoede bestaat al heel lang. Dat krijgt geen enkele partij zomaar uitgeroeid.” Wat hij gaat stemmen weet hij nog niet, maar „waarschijnlijk iets links”.

Supermarkten

Mensen zoals Kiran zijn er veel. Uit gegevens van het Paritätische Gesamtverband, een vereniging van organisaties die zich met armoede bezighouden, blijkt dat het armoedepercentage in Berlijn in 2024 op 13,7 procent lag. Maar als alle woonlasten worden meegerekend, stijgt dit naar 20,8 procent. Landelijk ligt dat percentage rond de 17 procent.

Veel mensen denken dat Berlijn een rijke stad is, maar dat is niet zo, zegt Bodo Maske. De zeventiger, die de voedselbank in Berlin-Mitte leidt, is deze morgen druk bezig om alles in goede banen te leiden. „De economie krimpt. Er wordt veel geschreven over de kwakkelende auto-industrie, ook in buitenlandse media. Maar er is in Duitsland veel meer aan de hand. Dat steeds meer mensen in armoede leven, wordt jammer genoeg een beetje vergeten.”

De klanten van Laib und Seele in de Maisenstraße komen uit de directe omgeving. „Nadat ze hun kaart hebben laten zien –die aantoont dat ze onder de armoedegrens leven– en twee euro hebben betaald, krijgen ze een tas met boodschappen.”

Al die etenswaren worden wekelijks gebracht door Tafeln, de organisatie van voedselbanken in Duitsland. „Maar we gaan ook zelf op pad om spullen op te halen bij supermarkten als Rewe, Rossmann en Netto. Elke week kunnen we zo 150 mensen ondersteunen.”

Roeping

Meer mensen kan de voedselbank volgens Maske „helaas” niet helpen. „Er zijn meer armen die hulp nodig hebben, maar we zitten echt aan onze grens.” De zeventiger wil de regering niet de schuld geven van de situatie. „Scholz heeft het Bürgergeld –een Duitse bijstandsuitkering– verhoogd. Dat is voor mensen die bijvoorbeeld vanwege gezondheidsredenen niet kunnen werken. De overheid neemt dan onder meer de kosten voor huur en energie voor haar rekening.”

Het kabinet heeft volgens Maske dus wel degelijk goede stappen gezet. „Wat ze niet gedaan heeft, is de woningbouw goed doorvoeren. In Duitsland moeten per jaar 400.000 nieuwe woningen worden gebouwd, maar dat halen we bij lange na niet.”

Met een eventuele CDU-regering wordt het er niet veel beter op, denkt Maske. „De christendemocraten zijn niet zo sociaal ingesteld als de sociaaldemocratische SPD. Dus wat betreft het sociale domein heb ik geen hoge verwachtingen. Maar we moeten het afwachten.”

Maske leidt de voedselbank sinds 2019. „Ik ben zeer dankbaar dat ik al verschillende jaren minderbedeelden kan helpen. Dat zie ik ook als mijn roeping. God vraagt van ons dat we met onze naasten omgaan zoals we zelf behandeld willen worden. En op deze manier kan ik Hem wat teruggeven voor alles wat Hij mij schenkt.”