Gebrek aan snelheid kan Trump niet worden verweten. Hij maakte niet in één dag een einde aan de oorlog in Oekraïne, zoals hij tijdens zijn verkiezingscampagne had beloofd. Maar zijn voortvarende optreden zet wel zaken in beweging in het slepende conflict. Hoewel het de vraag is wie daarmee het meest is gediend.

Anderhalf uur belde Trump woensdag met Poetin. De belangrijkste uitkomst van het onderhoud was volgens de Amerikaanse president dat teams van Rusland en de Verenigde Staten „direct” zullen beginnen met gesprekken om tot een langdurige en duurzame vredesregeling te komen. Trump liet ook weten dat hij Poetin binnenkort persoonlijk zal ontmoeten, vermoedelijk in Saudi-Arabië.

Het was tekenend dat beide wereldleiders kennelijk een constructief gesprek van negentig minuten voerden over een einde aan de al bijna drie jaar durende oorlog, terwijl Oekraïne zelf daarbij geen enkele rol speelde. Trump belde weliswaar na afloop van het onderhoud met Poetin een uur met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, maar dat was vooral om hem mee te delen hoe het pad richting vrede er volgens Washington en Moskou uit zal gaan zien.

Dat is de realiteit die Oekraïne onder ogen zal moeten komen. Helemaal onverwacht kwam de boodschap van Trump overigens niet. De kersverse Amerikaanse minister van Defensie Pete Hegseth had eerder woensdag al een flink schot voor de boeg gegeven tijdens een ontmoeting met NAVO-partners in Brussel. De bewindsman maakte enerzijds duidelijk dat de oorlog in Oekraïne moet stoppen, maar rekende wel af met een aantal wensen en verwachtingen.

Minister van Defensie Pete Hegseth kondigde geen nieuwe Amerikaanse steun voor Kyiv aan

Oekraïne kan geen lid van de NAVO worden, stelde Hegseth onomwonden. Hoewel de VS een „soeverein en welvarend Oekraïne” willen, moet Kyiv zijn wens opgeven om alle gebieden die Rusland sinds 2014 bezette terug te krijgen. „Dat is geen realistische uitkomst van de komende onderhandelingen”, aldus de minister. Poetin zal die winstpunten ongetwijfeld dankbaar in zijn zak steken.

Hegseth liet ook weinig twijfel bestaan over de strategische prioriteiten van Amerika. Die liggen bij het beveiligen van de eigen grenzen en het afschrikken van de belangrijkste rivaal China. Dat heeft ingrijpende gevolgen voor de Europese NAVO-partners. „We zijn hier vandaag ook om direct en zonder omwegen te verklaren dat de dringende strategische realiteit de VS ervan weerhoudt om zich primair op de veiligheid van Europa te richten.”

Voortouw

Dat heeft ook heel concreet gevolgen voor de Europese militaire betrokkenheid bij het conflict in Oekraïne. Hegseth kondigde geen nieuwe Amerikaanse steun voor Kyiv aan en benadrukte dat Europa het voortouw moet nemen bij de coördinatie van de hulp. Ook verklaarde de bewindsman dat Europese troepen –mogelijk in de vorm van een vredesmacht– de toekomstige veiligheid van Oekraïne moeten garanderen. Washington zal in geen geval militairen naar de regio sturen.

Deze signalen uit Washington komen zeker niet onverwacht. Ze vormen tegelijkertijd wel een van de duidelijkste aanwijzingen dat de VS hun bemoeienis met Europa flink terugschroeven en dat Oekraïne in Amerikaanse ogen vooral een Europees probleem is.

Die boodschap zal vooral in Kyiv hard aangekomen zijn. De afgelopen jaren stroomden de dollars nog met miljarden richting Oekraïne en weigerde president Joe Biden met „oorlogsmisdadiger” Poetin te praten. Die tijd is voorbij.