Het rapport dat de commissie vervolgens uitbracht, sprak heldere taal: de ongewenste beïnvloeding door die donateurs kon in een aantal gevallen overtuigend worden aangetoond.

Wat verder bleef hangen, was de onmacht van de burgemeesters die te dealen hadden met de ellende die daaruit voortvloeide. Zij ervoeren een achterstand in hun informatievoorziening en kampten met een gebrek aan instrumenten om in te grijpen.

Een groot deel van de Tweede Kamer schaarde zich dan ook achter de roep van de VVD om een nieuwe wet. Die moest stichtingen verplichten inzage te geven in hun donaties en het OM in staat stellen te vorderen dat bijeenkomsten met bijvoorbeeld salafistische imams die aanzetten tot haat of geweld konden worden gestaakt. In die wet zetten maar liefst drie opeenvolgende VVD-justitieministers –Sander Dekker, Dilan Yeșilgöz en David van Weel– hun tanden en na het debat van vorige week is ook de Tweede Kamer aan zet.

Duidelijk is dat de volksvertegenwoordiging nog de nodige leeuwen en beren ziet. En terecht. Zo is het natuurlijk prachtig dat de burgemeester extra instrumenten krijgt, maar wanneer moet hij die inzetten?

Als een maatschappelijke organisatie activiteiten ontplooit „die de Nederlandse democratische rechtsstaat of het openbaar gezag klaarblijkelijk dreigen te ondermijnen”, luidt de toelichting op de wet. Die formulering is te abstract en te ruim.

De werkzaamheden van de ondervragingscommissie hadden een duidelijke focus: nagaan of organisaties die bijvoorbeeld gelinkt worden aan terreurorganisaties zich ‘inkochten’ in in Nederland gevestigde stichtingen, organisaties of verenigingen om op die manier hun antidemocratische geluid te laten horen. Dát moest worden tegengegaan. En alleen als de autoriteiten dát konden vaststellen moest er worden ingegrepen.

Het zou goed zijn als het kabinet dat de komende tijd nog een keer verheldert. Wetten als deze horen zich niet te keren tegen vredelievende kerkgenootschappen die standpunten uitdragen die kunnen schuren met het hedendaagse, seculiere gedachtegoed.

Nog een pijnpunt: de wet biedt een grondslag voor het opleggen van een inzageplicht. Maar die is nu zo ruim geformuleerd dat ruim 360.000 maatschappelijke organisaties zich vertwijfeld afvragen wat het concreet betekent dat ook „substantiële donanties in natura” daar onder vallen. Dat voedselbanken alle ingeleverde blikken soep moeten registreren? Dat kan niet waar zijn.

Zowel het hoofdlijnenakkoord als het regeerprogramma stelde een verbod op ongewenste financiering uit het buitenland in het vooruitzicht dat in de eerste plaats “slim” zou zijn. Het is zaak dat het kabinet die belofte gestand doet, zodra de wetsbehandeling wordt hervat.

Wetten als deze horen zich niet te keren tegen vredelievende kerkgenootschappen