Wie Bokito zegt denkt aan een gorillaman die op 18 mei 2007 in Diergaarde Blijdorp voor paniek zorgde door uit zijn verblijf te ontsnappen. Zijn naam leeft voort in de karakterisering van een wereldorde waarin stoere taal en agressie als criteria voor goed gedrag gelden. Sinds Amerika een nieuwe president heeft, krijg ik bij de naam Bokito als vanzelf Donald Trump in beeld, nog net niet trommelend op zijn borst, wel in een pose die respect afdwingt.

Eigenlijk valt er weinig te lachen als je bedenkt wat voor wereld deze Amerikaanse president ons opdringt. In hun essay ”The Price of Trump’s Power Politics” (Foreign Affairs, 30 januari 2025) beschrijven Ivo Daalder en James Lindsay welke gevolgen zo’n bokitowereld heeft voor de internationale vrede. De ondertitel van hun bijdrage verklapt al iets: ”Waarom China en Rusland kans maken de overhand te krijgen in zo’n recht-van-de-sterkste-wereld”.

In zo’n recht-van-de-sterkste-wereld gaan Rusland en China het van Trumps Amerika winnen

Het betekent het einde van de Pax Americana, waarin Amerika de leiding had bij het in stand houden van een op regels gebaseerde vrije wereld. Een wereld waarin men ernaar streeft dat niet de brute macht van de sterkste (en diens eigenbelang), maar diplomatie en internationale samenwerking de vrede bepalen. Overigens is niet iedereen blij met die door Amerika gedragen orde. Zo omhelst de Russische president Vladimir Poetin liever Bokito en ook China ligt dwars. Met Trump krijgen ze in Amerika een bondgenoot in plaats van een rivaal. In die zin dat deze president dezelfde taal spreekt als zij.

Met Trump keren we terug naar de negentiende-eeuwse praktijk van machtspolitiek en is er sprake van een terugtrekkende beweging op eigen grondgebied en daaromheen. Naar buiten toe wordt militaire macht ingezet of het breekijzer van economische macht wordt gehanteerd.

Waarom is Trump naïef als hij denkt de evenknie van Rusland en China te worden? Daalder en Lindsay noemen gebrek aan Amerikaanse ervaring. Verder is dit type politiek enkel vol te houden als je jouw onderdanen de mond snoert, iets wat die twee prima hebben geregeld. Ook lopen de Verenigde Staten het risico zichzelf buiten beeld te plaatsen doordat bondgenoten eigen wegen gaan.

Dat laatste is belangrijk, stellen de auteurs, niet het minst voor Pax Americanaprofiteur Europa. Maar alleen een sterk Europa kan eigen wegen gaan. Een Europese Unie die Trumps taal verstaat, zodat die door hem serieus wordt genomen. Daarom verdient Bokito een standbeeld. Niet als voorbeeld, wel bij wijze van waarschuwing: zo zijn onze manieren niet, maar wel de manieren van hem met wie we van doen hebben.