De gemiddelde werknemer voert niet alleen ingewikkelde taken uit, maar doet ook nogal wat routinewerk. En dat is voor ons brein best goed, blijkt uit onderzoek van TNO en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), waarvan de resultaten begin deze week naar buiten kwamen.

Routinematige taken, waarbij je niet al te veel hoeft na te denken, bieden het menselijk brein de mogelijkheid om te herstellen van bezigheden die veel van het denkvermogen vragen. Met andere woorden: ze zorgen voor tijd om even bij te komen.

Gevaarlijk werk

Routinematig en relatief eenvoudig kantoorwerk verdwijnt door de automatiseringsgolf in de laatste decennia echter steeds meer, en dreigt door het gebruik van AI-toepassingen nog veel verder te worden teruggedrongen. Daar zitten volgens TNO en het RIVM goede kanten aan, maar ook slechte.

Om met de goede te beginnen: vooral in de industrie verwachten de onderzoekers flinke voordelen als het gaat om fysieke belasting en veiligheid. Zo kunnen door AI aangestuurde robots zwaar en gevaarlijk werk overnemen, en taken die als geestdodend worden ervaren.

Routinematige taken zorgen voor tijd om even bij te komen

Dat is ook het geval als het gaat om kantoorfuncties, al zijn die fysiek meestal minder belastend. Daarnaast wordt er door het inzetten van AI-toepassingen tijd bespaard, waardoor de werkdruk kan afnemen.

Dat laatste is echter zeker geen automatisme. Als werknemers het rustiger krijgen doordat AI een deel van hun werk kan doen, zullen werkgevers in veel gevallen hun verwachtingen opschroeven. Daardoor kunnen hun medewerkers juist meer verantwoordelijkheden krijgen, die leiden tot extra werktaken en een stijgende werkdruk.

„Die nieuwe taken zullen vaak minder routinematig zijn”, legt een van de onderzoekers uit. Dat betekent dat ze over het algemeen meer van de werknemers zullen vragen. Daardoor zal er al snel een hogere mentale belasting worden ervaren.

Onzekerheden

Er zijn volgens TNO en het RIVM nog veel onzekerheden. Niemand weet hoe snel de ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie zullen gaan, en welke gevolgen die zullen hebben voor de manier waarop wordt gewerkt. Maar het staat volgens alle deskundigen vast dat AI voor grote veranderingen op de werkvloer zal zorgen, iets wat miljoenen Nederlandse werknemers aangaat.

De onderzoekers vinden het daarom verstandig dat er nu al wordt nagedacht over de verwachte uitdagingen. Zowel de risico’s als de kansen moeten volgens hen zo snel mogelijk in kaart worden gebracht. Dan kunnen de overheid en het bedrijfsleven maatregelen nemen, om te voorkomen dat werknemers in de nabije toekomst sneller overbelast raken.