Mistig en ijskoud: het zijn de ingrediënten voor een typisch Nederlandse winter
Vrieskou en mist, dat is al dagen de status quo. Vanaf donderdag lijkt daar verandering in te komen met wind en wisselvallig weer.
Het is koud, grijs en mistig, al dagenlang. De combinatie met vorst levert grauwe winterdagen op. „Het zijn typisch Nederlandse winterdagen”, zegt Jaco van Wezel, meteoroloog bij weerplatform Weeronline. „Doordat het vorige week bijna niet gewaaid heeft, ligt het weer een beetje stil. De wolken en de kou blijven lang hangen.”
Als er bij die stil hangende wolken vorst komt, levert dat ijzel, rijp en in een zeldzaam geval ijshaar op. Bij dat laatste wordt water dat voortkomt uit stofwisseling van schimmels in dood hout van loofbomen naar buiten geperst. Als de luchtvochtigheid hoog is en het licht vriest, levert dat een haarachtige ijsstructuur op. Zaterdag was het de eerste ijsdag na 762 dagen. Dat is een record, meldt Weeronline.
Ondanks de vrieskou is de aangevoerde lucht volgens Van Wezel helemaal niet zo guur. „Op anderhalve kilometer hoogte is het ongeveer tien graden”, zegt de meteoroloog. „Beneden op de grond is het vooral koud. Als er geen zon is, blijft de temperatuur de hele dag onder het vriespunt. Soms schommelt het rond de 1 graad. Dat is in Nederland vrij normaal voor de winter.”
Sombere dagen
Die zonloze dagen leveren voor veel mensen een somber gevoel op. Het KNMI betitelde maandag 1 januari vanwege het weinige aantal zonuren als somberste dag tot nu toe. Het instituut schrijft dat de somberste periodes tussen half november en begin februari vallen, „met het grootste aantal grijze dagen rond 21 december.” Afgelopen december waren er volgens het weerstation 29 zonuren. Dat leverde veel sombere, grijze dagen op, die elkaar vaak ook nog opvolgen.
Omdat Nederland laag en plat is, komt de zon pas laat door de wolken. Wolkendekken blijven lang hangen, zegt Van Wezel. Sombere dagen komen daarom in Nederland relatief vaak voor. „Opklaringen beginnen meestal bij heuvels en bergen”, legt hij uit. „We zien bijvoorbeeld dat in de Belgische Ardennen en het Duitse Sauerland de zon doorbreekt.”
Richting het weekend lijkt het weer te gaan omslaan, zegt Van Wezel. „Net als dinsdag zal woensdag zal nog een grijze dag zijn. De temperatuur stijgt moeizaam naar zo’n 4 graden. Vanaf donderdag komt er ruimte voor de zon en wakkert de wind aan. Die wind neemt een regenzone mee, waardoor het weer wisselvallig zal worden.”
Voor even zijn de grijze dagen dus weer van de baan, zegt de weerman. Maar of ze in februari weer terugkomen? „Dat zou zomaar kunnen.”