Wat is mond-en-klauwzeer?

Mond-en-klauwzeer, afgekort als MKZ, is een zeer besmettelijke virusziekte onder evenhoevige dieren zoals koeien, varkens, schapen, geiten en herten. Zieke dieren hebben koorts en krijgen blaren in de bek en bij de klauwen. Daardoor eten ze minder en kunnen ze moeilijk lopen. Bij koeien daalt de melkproductie fors. Ongeveer 1 à 2 procent van de dieren gaat dood.

Is MKZ gevaarlijk voor mensen?

Nee, er is geen gevaar voor de volksgezondheid.

Wat is er in Duitsland aan de hand?

In Hönow in de Duitse deelstaat Brandenburg, even ten noordoosten van Berlijn, bleken vrijdag op een klein bedrijf met waterbuffels drie dieren besmet met MKZ. Maandag berichtten Duitse media dat een nabijgelegen varkensbedrijf mogelijk ook besmet is. De laatste keer dat MKZ in een EU-lidstaat werd aangetroffen was in 2007.

Waarom is dit onderwerp zo gevoelig?

Uit handelsoverwegingen mogen dieren in de EU niet preventief tegen MKZ worden ingeënt. Bij een uitbraak is zogeheten ”stamping out” de manier om verspreiding te voorkomen. Dat betekent dat besmette bedrijven en boerderijen in de omgeving worden geruimd. Tijdens de laatste MKZ-crisis in 2001 moesten in Nederland, Groot-Brittannië en Frankrijk 300.000 dieren worden afgemaakt om verdere verspreiding te voorkomen. Destijds ontstond grote onrust in Kootwijkerbroek, waar 246 veehouderijen met 60.000 dieren volgens de boeren ten onrechte werden geruimd.

Wat is het risico voor Nederland?

Het gevaar bestaat dat de ziekte via veetransporten overslaat naar Nederland. Met name de vleeskalverhouderij loopt risico. Die branche importeert jonge dieren die hier worden gemest voor de slacht. Minister Femke Wiersma van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) schrijft aan de Tweede Kamer dat de afgelopen zes weken vanuit Brandenburg zeker 3600 kalveren naar Nederland zijn gekomen. Deze staan op ruim 125 bedrijven, verspreid over het land. Er is op dit moment geen vermoeden dat in Nederland dieren besmet zijn.

Welke maatregelen neemt minister Wiersma?

Wiersma heeft zaterdag een landelijk verbod afgekondigd om vleeskalveren van bedrijven af te voeren, met uitzondering van transport rechtstreeks naar de slachterij. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) onderzoekt of op de genoemde ruim 125 bedrijven sprake is van besmettingen met MKZ. Verder geldt voor alle vleeskalverbedrijven in Nederland een bezoekersverbod om de kans op mogelijke verspreiding zo klein mogelijk te maken.

Overigens had de brancheorganisatie van de kalversector SBK eerder op zaterdag zelf al tot een tijdelijk afvoerverbod én opzetverbod (nieuwe kalveren op de bedrijven binnenbrengen) besloten. De organisatie van veetransporteurs Vee&Logistiek Nederland adviseert haar leden voorlopig geen evenhoevige dieren te verzamelen.

Wiersma vindt een transportverbod voor andere diersoorten op dit moment niet nodig.