Trudeau zei maandagochtend in een toespraak in het Engels en het Frans weliswaar „een vechter” te zijn, maar dat hij wil vertrekken zodra zijn partij een nieuwe leider heeft benoemd. „Dit land verdient een echte keuze bij de volgende verkiezingen”, zei Trudeau. „En het is me duidelijk geworden dat wanneer ik binnen mijn partij gevechten moet voeren, ik niet de beste optie kan zijn bij die verkiezingen.”

Bij zijn aantreden in 2013 als politiek leider van de Liberale Partij werd Justin Trudeau, zoon van voormalig premier Pierre Trudeau,  een „politiek wonderkind” genoemd. Twee jaar na zijn aantreden als partijleider werd hij premier van Canada. In 2021 werd Trudeau voor de derde keer op rij premier, hoewel zijn Liberale Partij er toen bij de verkiezingen niet in slaagde een meerderheid in het parlement te behalen.

Corruptie

Het beleid van Trudeau was progressief, sociaal-liberaal. Hij deed grote investeringen in de economie ter bevordering van de werkgelegenheid en om de economische ongelijkheid te verminderen. Belastingverhoging voor de hogere inkomens was daarbij een belangrijk speerpunt.

Als premier maakte Trudeau, een gedoopte rooms-katholiek, de weg vrij voor een zeer liberaal abortusbeleid. Hij bevorderde de emancipatie van de lhbti’ers in Canada. In juli 2016 nam hij deel aan een homopridemars in Toronto (Ontario). Naar verluidt was hij de eerste wereldleider die aan zo’n bijeenkomst deelnam.

Nu, bijna tien jaar na zijn start als premier, hebben veel Canadezen het gevoel dat Trudeau zijn beloftes nooit heeft kunnen waarmaken. Daarnaast was hijzelf tijdens zijn drie opeenvolgende regeringen vaak lijdend voorwerp van schandalen, belangenverstrengeling of corruptie. Eerst binnenskamers, maar ook steeds openlijker, werd er gemopperd over zijn leiderschap. In oktober vorig jaar schreven 24 liberale parlementariërs hem in een brief dat het tijd was om op te stappen.

Sindsdien zwol de roep om zijn vertrek aan vanwege controverses over inflatie en immigratie. Ook de dreiging van importheffingen door de aankomende Amerikaanse president Donald Trump, zorgden ervoor dat de steun voor Trudeau aanzienlijk afnam.

Nieuwe verkiezingen

De druk nam de laatste weken verder toe nadat vicepremier en minister van Financiën Chrystia Freeland medio december was afgetreden. Freeland, die een belangrijke steunpilaar voor Trudeau was, bekritiseerde hem omdat hij „dure politieke trucs” zou nastreven in het licht van Trumps dreigementen met importheffingen. Trudeau stelde onder meer voor om twee maanden lang geen omzetbelasting te betalen en Canadezen 250 Canadese dollar (175 dollar) terug te betalen.

Canada zal nu naar de stembus moeten. Volgens de Canadese wet kan de premier de gouverneur-generaal (vergelijkbaar met een president) verzoeken om het parlement te ontbinden en nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Die zullen naar verwachting pas in oktober plaatsvinden.

Vooralsnog blijft Trudeau premier. Pas als de Liberalen een opvolger hebben gekozen, zal hij plaatsmaken als premier. Wellicht vindt de Conservatieve Partij dat te lang duren. Zij kan proberen Trudeau te dwingen eerder te vertrekken door het indienen een motie van wantrouwen. Het parlement komt echter pas in mei weer bijeen.

Algemeen wordt verwacht dat de Liberale Partij bij de komende verkiezingen een forse nederlaag gaat lijden. In de meest recente peilingen staat zij nu op zo’n 20 procent; de Conservatieven onder leiding van Pierre Poilievre zouden meer dan het dubbele kunnen binnenhalen.