Azerbaijan Airlines vlucht 8432, die woensdag in Kazachstan neerstortte en waarbij 38 doden vielen, zou zijn neergeschoten door een Russische luchtafweerraket. Dat meldde persbureau Reuters donderdag, op basis van informatie van vier Azerbeidzjaanse betrokkenen bij het onderzoek naar de toedracht van de ramp. Maar, haastte het Kremlin zich naar buiten te brengen: de wereld moet ervoor waken overhaaste conclusies te trekken over de vliegramp, aldus woordvoerder Dimitri Peskov.

Van de 67 inzittenden overleefden er 29 het ongeluk. Azerbeidzjan riep donderdag uit tot dag van nationale rouw. President Ilham Alijev, op het moment van de crash zelf in de lucht onderweg naar Sint-Petersburg, keerde direct terug richting de hoofdstad Bakoe. Ook hij pleitte er op een persconferentie voor om de resultaten van het ingestelde onderzoek af te wachten. De Russische president Vladimir Poetin condoleerde Alijev, aldus het Kremlin: „Wij leven intens mee met degenen die hun familieleden en vrienden hebben verloren en wensen een spoedig herstel aan allen die het hebben overleefd.”

Drone-aanvallen

Het passagierstoestel, een Embraer 190, was vanuit de Azerbeidzjaanse hoofdstad Bakoe onderweg naar Grozny in Tsjetsjenië. Daar slaagde het toestel er na enkele pogingen niet in om te landen. Waarom het vervolgens werd omgeleid naar Aktau in Kazachstan, zo’n 450 kilometer oostelijker aan de andere kant van de Kaspische Zee, is nog altijd onduidelijk.

Een van de overlevenden van de ramp vertelde op de Russische staatstelevisie dat het toestel twee landingspogingen deed in Grozny, die wegens dichte mist niet lukten. Bij een derde landingspoging hoorde hij iets ontploffen, waarna het vliegtuig werd omgeleid. Eenmaal boven land, in Kazachstan, stortte het in een steile duikvlucht naar de grond, waarbij het explodeerde.

„Het is pijnlijk om te weten dat ondanks onze inspanningen levens verloren zijn gegaan op een manier die voorkomen had kunnen worden” - Andrew Nicholson, CEO  Osprey Flight Solutions

De zwarte doos van het toestel is teruggevonden. Kazachstan heeft gemeld dat het onderzoek naar de toedracht van de crash loopt. Het dichtstbijzijnde vliegveld voor Grozny is dat van Machatsjkala, aan de westkust van de Kaspische Zee. Hier zou het toestel geen noodlanding hebben mogen maken, aangezien het gesloten was wegens dreiging van Oekraïense droneaanvallen.

Eerder deze week vonden er in het zuiden van Rusland meerdere droneaanvallen door Oekraïne plaats. Vandaar ook dat er snel theorieën rondgingen dat de crash is veroorzaakt door Russisch luchtafweergeschut, dat het toestel voor een drone zou hebben aangezien.

Maar kort na de crash meldde de Russische luchtvaartautoriteit Rosaviatsia dat de meest waarschijnlijke oorzaak van het ongeluk een botsing met een zwerm vogels was.

Granaatscherven

Daar plaatsten meerdere luchtvaartexperts al snel vraagtekens bij. Zo zijn er op beelden van het gecrashte wrak gaten in de staartsectie van het toestel te zien, die volgens verschillende experts alleen maar kunnen zijn veroorzaakt door granaatscherven. „Als je kijkt naar het patroon van de beschadigingen, lijkt het er sterk op dat die zijn veroorzaakt door scherven van een ontplofte luchtafweerraket”, zei defensie-expert Justin Crump van adviesbureau Sibylline tegenover de Britse omroep BBC. Ook media in Azerbeidzjan melden dat het vliegtuig bij het naderen van Grozny zou zijn beschoten door een Russisch luchtafweersysteem.

Het Britse luchtvaartbeveiligingsbedrijf Osprey Flight Solutions waarschuwt al langer voor de risico’s op de routes boven het zuiden van Rusland. CEO Andrew Nicholson: „Het is pijnlijk om te weten dat ondanks onze inspanningen levens verloren zijn gegaan op een manier die voorkomen had kunnen worden.”