Mark Rutte is nog maar pas de NAVO-chef, maar nu al is het aan hem om het Westen om te schakelen naar een oorlogsstand. Het is namelijk geen vrede, is zijn boodschap. Het is weliswaar ook geen oorlog, maar de situatie is wel dermate dreigend dat er per direct iets moet gebeuren. Europa en de Verenigde Staten moeten per direct fors meer investeren in bommen en granaten. Dat doen de Russen en Chinezen ook, en flink wat sneller.

In wat voorlopig zijn meest betekenisvolle speech als NAVO-leider was, zette Rutte donderdag uiteen in welke wereld we nu leven. Het Westen heeft te lang zijn ogen gesloten voor de verwoestende ambities van landen als China, Rusland, Noord-Korea en Iran. Nu is het tijd om met een schok te ontwaken en alles op alles te zetten om overeind te blijven. „De situatie”, zei Rutte, „is op een dieptepunt in mijn leven, ik vermoed ook in het uwe”.

„De situatie is op een dieptepunt in mijn leven, ik vermoed ook in het uwe” - Mark Rutte, secretaris-generaal van de NAVO

„De Russische president Vladimir Poetin probeert onze vrijheid en manier van leven te vernietigen”, sprak Rutte tijdens een speech in Brussel, op uitnodiging van de denktank Carnegie Europe. Hij bracht nog eens in herinnering hoe het Westen Poetin in 2008 liet begaan in Georgië, en in 2014 op de Krim. „Hoeveel wake-upcalls hebben we nodig?” zei Rutte. „We zouden ten diepste verontrust moeten zijn.”

Toekomstmuziek

Hij legde uit wat Rusland doet, dat volgend jaar 7 à 8 procent van het bruto binnenlands product (bbp) aan wapens spendeert. Het is een nieuw record sinds de Koude Oorlog dat Rusland op maximumsnelheid tanks, pantservoertuigen en munitie produceert. „Alles wijst in één heldere richting: Rusland bereidt zich voor op een langdurige confrontatie met Oekraïne, maar ook met ons”, zei Rutte.

Dat dat geen toekomstmuziek is, onderstreepte hij met voorbeelden. Hoe de Russen proberen mensen te vermoorden in Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Hoe ze wapenarsenalen aanvallen in Tsjechië. „Het is onderdeel van een gecoördineerde campagne die ons moet ontmoedigen om Oekraïne te blijven steunen.”

Daarnaast wees Rutte erop hoe China zijn nucleaire macht aan het opbouwen is. Hoe dat land in 2020 nog om en nabij de 200 kernkoppen had, maar er in 2030 circa 1000 zal hebben. Ongecontroleerd. „Rusland, China, Noord-Korea en Iran willen de wereldorde herscheppen. Ze testen ons.”

„We zijn niet klaar voor wat er over vijf jaar gebeurt” - Mark Rutte, secretaris-generaal van de NAVO

„Ik maak me zorgen om morgen”, zei Rutte. „We zijn niet klaar voor wat er over vijf jaar gebeurt. Het gevaar stormt met volle kracht op ons af. We zullen niet veilig zijn tot we het onder ogen zien.”

Turbo

Daarom lanceerde hij een oproep. „Het is tijd om over te schakelen naar een oorlogsmindset.” Volgens de NAVO-chef moeten de 32 bondgenoten nu de turbo zetten op defensie-uitgaven en -productie. „We zijn niet waar we willen zijn. De defensie-industrie is uitgehold. Wij lopen het risico achter te blijven en dat is uiterst gevaarlijk.”

Zijn oproep was drieledig: eerst aan regeringen, die hij vraagt orders te geven aan de industrie. Overheden waarvan hij ook wil dat ze verouderde eisenpakketten overboord gooien. Het is, zegt Rutte, volstrekt uit de tijd dat het ene NAVO-land eist dat een pantservoertuig een linksdraaiende deur moet hebben, waar de andere bondgenoot die juist rechtsom wil en een derde uitsluitend een deur verdraagt die opwaarts open zwaait.

De industrie roept hij op risico’s te nemen. „Er is geld en dat zal toenemen.” En op de derde plaats vraagt hij aan burgers om banken en pensioenfondsen ertoe over te halen te investeren in defensie.

Zo kwam hij op de benodigde uitgaven. Die zullen snel moeten groeien. Hij bracht in herinnering hoe de NAVO-landen in de Koude Oorlog veel meer dan 3 procent van hun bbp aan defensie uitgaven, terwijl daar nu ten minste 2 procent voor is afgesproken. „We gaan heel veel meer nodig hebben dan 2 procent”, aldus Rutte.

Zijn oproep: toon politiek leiderschap, regeringen. Haal een klein deel van de overheidsuitgaven weg bij pensioenen, gezondheidszorg of sociale zekerheid en geef dat uit aan defensie. „We kunnen dit, we hebben het eerder gedaan, we kunnen het opnieuw doen.”