Het kabinet zet stappen naar het strengste asielbeleid ooit, zo valt te lezen in het regeerprogramma van het kabinet-Schoof. Een brief aan de minister-president, opgesteld door jurist Jan de Beer en ondertekend door ruim 1150 geestelijken, uit hierover „grote zorg”. Afgelopen zaterdag werd de brief afgedrukt in onder meer het Nederlands Dagblad en Trouw. Cees Rentier en Jan Pieter Mostert schuiven samen aan tafel om over het epistel van gedachten te wisselen.

Waarom hebt u ervoor gekozen om de brief al dan niet te ondertekenen?

Cees Rentier, directeur van stichting Evangelie & Moslims en predikant in de Protestantse Kerk in Nederland: „Ik ben altijd terughoudend om als predikant of als kerkelijke organisatie op politieke discussies te reageren. In de politiek wordt van alles geroepen. Links en rechts verwijten elkaar dat de ander de toekomst van de samenleving op het spel zet, maar het is nog afwachten hoe ingrijpend de maatregelen van het kabinet daadwerkelijk zijn. Daarom reageer ik liever niet te snel. Het risico bestaat dat je als kerk je geloofwaardigheid verliest als je je te veel laat meenemen in politieke spelletjes.”

„Het risico bestaat dat je als kerk je geloofwaardigheid verliest als je je te veel laat meenemen in politieke spelletjes” - Cees Rentier, directeur van stichting Evangelie & Moslims en predikant

Jan Pieter Mostert, algemeen directeur van stichting Gave: „Ik lees de brief niet primair als een politieke petitie, maar als een oproep tot barmhartigheid. Op het moment dat ik tekende, was er nog sprake van het uitroepen van een asielcrisis en van de nuloptie, waarbij er helemaal geen asielzoekers meer worden toegelaten. Zo’n houding vind ik heel kwalijk. Dan zeg je dus tegen een vluchteling: blijf jij maar buiten de deur, want ons gebrek aan huizen is een groter probleem dan jouw nood.

Op dagen van SDOK of Open Doors gaan we als christenen op de knieën voor broeders en zusters in de vervolging en huilen we met hen mee. Als we tegelijkertijd wel achter een beleid staan dat iedere vluchteling de deur wijst, is de barmhartigheid echt weg. En dan moeten kerken daar op zijn minst wat van vinden. Wat mij betreft komt daar de profetische taak van de kerk in beeld.”

„Op dagen van SDOK of Open Doors gaan we als christenen op de knieën voor broeders en zusters in de vervolging” - Jan Pieter Mostert, algemeen directeur van stichting Gave

Rentier: „Ik denk zelf dat de speelruimte van het kabinet heel klein is en dat het daadwerkelijke beleid minder ver zal gaan dan nu wordt voorgesteld. Bovendien was het asielbeleid vroeger ook niet zo’n pretje. Voor Afghanen en Koerden kon het tien jaar of langer duren voor ze een verblijfsstatus kregen.

Wat ik een zwaktebod vind in de brief, is dat die opent met een vergelijking met de Joden in de jaren 30. Als je zo’n open wond in de samenleving erbij haalt, ben je eigenlijk meteen uitgesproken. Dan doe je mee aan het polariseren.”

Mostert: „Voor mij was deze verwijzing ook bijna een reden om niet te tekenen. Toch heb ik dat wel gedaan, omdat ik een punt van vergelijk zie met de huidige tijd. In de jaren 30 werd gezegd dat de Joden de bron van alle problemen waren. Nu dreigen asielzoekers in dezelfde positie te komen. Ik heb nog geen positief woord over vluchtelingen gehoord van deze overheid. Als je alleen maar zegt dat ze ervoor zorgen dat er geen huizen zijn en dat ze criminaliteit veroorzaken, levert dat een bepaalde geest op, die de asielzoeker het liefst op grote afstand houdt. Ik vind dat echt te ver gaan.”

„In de jaren 30 werd gezegd dat de Joden de bron van alle problemen waren; nu dreigen asielzoekers in dezelfde positie te komen” - Jan Pieter Mostert, algemeen directeur van stichting Gave

Rentier: „Deze retoriek, waarbij asielzoekers de schuld van veel dingen worden genoemd, is inderdaad heel zorgelijk. Als kerken moeten we tegenwicht bieden, liefst door mensen in contact te brengen met vluchtelingen. Dan ontdekken ze de nuance.”

Wat is uw grootste punt van zorg in de plannen van het huidige kabinet?

Rentier: „Het vluchtelingenverdrag stamt uit 1951. Sindsdien is de wereld behoorlijk veranderd. De enorm lange procedures zorgen voor een zware bureaucratische last en brengen niet de rechtvaardigheid die wordt gesuggereerd. Een herijking van het beleid is daarom nodig. Ik verdenk het kabinet er echter van, voor politiek gewin voorstellen te doen die niet goed uitvoerbaar zijn. De politiek is problemen niet aan het oplossen, maar aan het opstapelen.”

Mostert: „Neem het intrekken van voorrang op woningen voor statushouders. Zo’n maatregel is makkelijk scoren, maar uiteindelijk stopt de doorstroming, lopen azc’s vol en is er kans dat de overlast toeneemt.”

Rentier: „Of neem het voorstel voor een tijdelijke verblijfsvergunning van drie jaar in plaats van vijf. Dat levert veel extra werk op en als je mensen vervolgens niet kunt uitzetten, ben je de bevolking voor de gek aan het houden. Dat is geen goed bestuur.”

Mostert: „In de Bijbel gaat het vaak over het recht van de vreemdeling. Dat gaat ook over het hier en nu. Het heeft consequenties als je daar niet aan vasthoudt. We hoeven niet naïef iedereen binnen te halen, maar als we de vreemdeling herbergen, mogen we ook geloven dat het goedkomt.”

Rentier: „Als christen moeten we de gedachte vasthouden dat het niet onze roeping is om ons veilige bubbeltje in stand te houden, maar om Christus te dienen in een wereld vol lijden. Gehoorzaam te zijn. Ook als dat op korte termijn misschien niet prettig is.”