„Deze storm is de meest verwoestende geweest sinds er agrarische verzekeringen in Spanje bestaan”, zegt Sergio de Andrés Osorio van verzekeraar Agroseguro. Onder de zwaarst getroffen gewassen zijn citrusvruchten, paprika’s en tomaten. Die worden op grote schaal geëxporteerd, ook naar Nederland.

Bij het extreme noodweer van eind oktober kregen vooral Valencia en Almeria het zwaar te verduren. Osorio somt de schade in de land- en tuinbouw op:  25.500 hectare gewassen beschadigd, 650 miljoen kilo productie verloren gegaan, 10.000 boeren getroffen en 250 miljoen euro verzekerd kapitaal geclaimd. Het zijn voorlopige cijfers. Het zal volgens de verzekeringsman nog weken duren totdat de experts alle schade hebben opgenomen.

Niet verzekerd

Niet-verzekerde bedrijven blijven in deze cijfers buiten beschouwing. Lang niet alle agrarische bedrijven kunnen zich een polis permitteren. De werkelijke verliezen vallen volgens de Spaanse landbouworganisaties dan ook ruim viermaal zo hoog uit. Alleen al in Valencia –de zwaarst getroffen regio– bedragen ze volgens landbouworganisatie Asaja 1,1 miljard euro. Dat betreft zowel schade aan machines en infrastructuur als productieverliezen. De twee andere grote organisaties, Upa en Coag, komen op een vergelijkbaar bedrag uit.

„In Valencia hebben we twee soorten schade”, legt de woordvoerder van Upa in de regio Valencia, Ricardo Bayo, uit. „Aan de ene kant door overstromingen, aan de andere kant door de intense regenval op zich. We hebben het over 400 millimeter binnen 24 uur, in een gebied waar normaal 450 millimeter in een heel jaar valt. Plaatselijk werd zelfs 700 millimeter gemeten, een record in Spanje.”

Citrusteelt

De meeste regen viel in het kustgebergte, waar vooral wijn wordt geproduceerd. Maar de grootste schade leden de gewassen en boomgaarden op lager gelegen gronden aan de kust, waar de watermassa’s uit de bergen overheen spoelden. Vooral de citrusteelt kreeg het zwaar te verduren. Valencia is goed voor de helft van de totale Spaanse oogst, en 10 procent daarvan ging verloren. Asaja becijfert de schade aan sinaasappels, mandarijnen en citroenen op 192 miljoen euro. Dat is net iets meer dan Nederland in heel 2023 aan citrusfruit uit Spanje importeerde.

Toch wil Bayo waarschuwen voor overdreven paniek. „Vergeet niet dat we hier een lange periode van droogte achter de rug hebben”, zegt hij. „De zwaarste stortregens vielen in een betrekkelijk klein gebied. Waar de regenval minder heftig was, kwamen de buien van eind oktober juist heel goed van pas.”

De rijstproductie –Valencia is het hart van de Spaanse paellacultuur– bleef grotendeels buiten schot. De oogst was net binnengehaald.

Almeria

In het tuinbouwgebied van Almeria waren het vooral extreme hagelbuien die voor problemen zorgden. In de streek rond El Ejido, die bekendstaat als de groentetuin van Europa, leden telers zware verliezen. „Er vielen hagelstenen zo groot als tennisballen”, zegt Francisca Iglesias van Upa over de telefoon vanuit Almeria. „Ze doorboorden het plastic van de kassen –dik en stevig plastic dat drie jaar meegaat– en vernietigden gewassen. Nooit eerder hebben we hier zulke enorme hagelstenen gezien.”

„Nooit eerder hebben we hier zulke enorme hagelstenen gezien” - Francisca Iglesias, medewerker boerenbond Upa

Van 5000 hectare kassen, een zesde van het tuinbouwareaal in het gebied, ging de volledige productie verloren. Vooral de teelt van paprika’s en tomaten werd getroffen. Nederland importeerde in 2023 voor 270 miljoen aan paprika’s en tomaten uit Spanje, wat voor sommige economen aanleiding was om te speculeren over aanstaande schaarste en hogere prijzen in de Nederlandse supermarkten.

Volgens Iglesias is er echter geen reden tot bezorgdheid. De totale schade in Almeria bedraagt zo’n 30 miljoen euro, een relatief klein bedrag. „De kassen zijn hersteld, en er is al opnieuw geplant”, zegt de sectordeskundige. „Sommige telers zijn natuurlijk ernstig gedupeerd. Ze hebben twee maanden verloren, want wij planten in augustus. Maar de sector als geheel zal er niet zozeer onder lijden. We hebben hier nu temperaturen zoals in de zomer, waardoor de productie hoog is. Al met al zal de export er nauwelijks iets van merken.”