Als Trump in 2025 opnieuw aan de macht komt als president van de Verenigde Staten, hoeft Afrika niet op veel aandacht te rekenen. Tenminste, die mening zijn veel analisten toegedaan. Het werelddeel „zal helemaal onderaan Trumps prioriteitenlijstje staan”, zo verwoordde een van hen het gevoelen. Overigens laten de Verenigde Staten het continent al langer links liggen, ook onder huidig president Joe Biden.

Dat Trump tijdens zijn eerste termijn als president een aantal Afrikaanse landen op een weinig verheffende manier omschreef als „shithole countries”, doet ook van zijn zijde weinig interesse vermoeden. De verwachting is dat Afrika dat op tal van terreinen gaat merken, zoals klimaat, ontwikkelingshulp en handel. De nadruk die Trump legt op importtarieven kunnen Afrikaanse economieën, waarvan sommige nu nog belastingvrije toegang tot de Amerikaanse markt hebben, stevig raken.

Desondanks zullen de VS gedwongen worden om betrokken te blijven in Afrika. Dat heeft alles te maken met concurrentie van China en Rusland. Beide landen zijn in de afgelopen jaren flink actiever geworden op het continent. Zo heeft Rusland zijn invloed vergroot door wapenverkoop en veiligheidscontracten. Landen in de West-Afrikaanse Sahelregio maken dankbaar gebruik van Russische huurlingen in de strijd tegen islamitisch extremisme en hebben westerse en Amerikaanse troepen juist de deur gewezen.

China op zijn beurt investeert fors in infrastructuurprojecten en heeft zich op die manier verzekerd van belangrijke minerale concessies op het Afrikaanse continent, dat rijk is aan grondstoffen. Inmiddels investeren de VS wel in concurrerende projecten, waaronder de Lobito-corridor, een spoorlijn die Congo, Zambia en Angola met elkaar verbindt. Biden benadrukt graag de investeringen die de VS tijdens zijn bestuur hebben gedaan, maar de Amerikanen lopen in dat opzicht ver achter op Peking.

Naast militaire en economische belangen valt er ook politiek veel te winnen. De grootmachten proberen de Afrikaanse landen –ruim vijftig in totaal– aan hun zijde te krijgen in internationale fora, zoals de Verenigde Naties, om de machtsverhoudingen in hun voordeel te laten doorslaan. China en Rusland blijken succesvol in het veroveren van steun, gezien de tanende invloed van de VS en de aanwezige antiwesterse sentimenten op het continent.

Er staat voor Trump dus het nodige op het spel. Het is echter wel te hopen dat de Amerikanen zich niet alleen laten leiden door de geopolitieke rivaliteit met China en Rusland, maar ook oog hebben voor het welzijn van de inwoners van Afrika. Daarom is het nodig om te investeren in duurzame relaties, en niet te vervallen in een machtsstrijd waarin Afrika –opnieuw– een speelbal wordt van internationale machten.

rd.nl/buza