Duitsland gaat zijn militaire dienst hervormen vanwege de oorlogsdreiging. Volgens defensieminister Boris Pistorius is dit nodig om aan meer manschappen te komen en de Russische agressie het hoofd te bieden. Pistorius staat voor de taak om de Duitse krijgsmacht, na decennia van krimp, weer ”kriegstüchtig” te krijgen, gereed voor oorlog.

„Eenieder moet zich afvragen wat hij bereid is te doen als we worden aangevallen”, zei de minister woensdag bij de presentatie van het wetsvoorstel, dat nog moet worden goedgekeurd door de Bondsdag en de Bondsraad. „We reageren hiermee op de veranderde dreiging in Europa.”

Volgens het plan, dat is geïnspireerd door de wijze waarop Zweden zijn dienstplicht heeft georganiseerd, zullen alle jongemannen op hun achttiende verplicht een online vragenformulier moeten invullen over hun geschiktheid en motivatie. Vrouwen mogen dit formulier ook invullen, maar voor hen is dit niet verplicht.

Regeringscrisis

Een deel van deze mensen wordt vervolgens opgeroepen voor een verplichte medische keuring. Degenen die worden geselecteerd, worden uitgenodigd voor een dienst van 6 tot 23 maanden. Zij ontvangen een soldij van 1800 tot 2000 euro per maand en worden na hun afzwaaien reservist. Ze worden dan in vredestijd in principe nog één keer per jaar opgeroepen om te oefenen. „We gaan de meest gemotiveerde, fitte en geschikte mensen selecteren”, verklaarde Pistorius.

De bewindsman had eigenlijk de in 2011 afgeschafte dienstplicht weer willen invoeren. Maar dat stuitte op politiek verzet, vooral van de pacifistische linkervleugel van zijn eigen sociaaldemocratische SPD. Generaals waarschuwden bovendien dat ze behoorlijk wat tijd nodig zouden hebben om alle kazernes te bouwen en alle instructeurs op te leiden die nodig zijn om weer op grote schaal dienstplichtigen te gaan trainen.

Dit plan is tamelijk dun en vaag - Serap Güler, CDU-parlementariër

Wat de huidige regeringscrisis in Berlijn betekent voor het wetsvoorstel is onduidelijk. Pistorius lijkt vanwege het oorlogsgevaar vastbesloten zijn plan snel in te voeren. Als de Bondsdag en de Bondsraad ermee instemmen, zou de wet al in mei van kracht kunnen worden.

Lees ook

Coalitie onder Scholz ten einde

De christendemocratische CDU, de belangrijkste oppositiepartij, klaagt vooral dat het plan te vrijblijvend is en te weinig zoden aan de dijk zet. „Gezien waar de minister het eerder over had, een dienstplicht van negen maanden, is dit plan tamelijk dun en vaag”, reageerde CDU-parlementariër Serap Güler.

Net als veel andere Europese landen heeft Duitsland na het einde van de Koude Oorlog begin jaren negentig flink bezuinigd op zijn krijgsmacht. Kazernes sloten, munitieopslagplaatsen werden opgedoekt en eenheden opgeheven.

Nood

Maar sinds de Russische oorlog in Oekraïne werkt de Duitse regering aan een wederopbouw. Zij investeert miljarden in nieuw materieel en gaat ook een pantserinfanteriebrigade in Litouwen stationeren. Het wordt de eerste keer sinds de Tweede Wereldoorlog dat Duitse troepen weer permanent in het buitenland zijn gelegerd.

De regering wil de omvang van de krijgsmacht vergroten van 182.000 militairen nu naar 203.000 in 2031. Maar het is lastig om genoeg personeel te werven en volgens defensiefunctionarissen zijn er, in geval van een Russische aanval, 460.000 manschappen nodig om Duitsland te verdedigen.

Pistorius’ plan moet voor deze extra mankracht zorgen. Volgens de bewindsman levert het zo’n 200.000 extra reservisten op, boven op de 60.000 die er nu al zijn. Daarmee moet de krijgsmacht in nood snel kunnen opschalen naar de benodigde 460.000.

Dienjaar

Op het Nederlandse ministerie van Defensie in Den Haag wordt het Duitse initiatief met aandacht gevolgd. Want ook hier wordt gekeken naar manieren om meer militairen te werven en het aantal reservisten te vergroten.

Zo werd vorig jaar het zogenoemde dienjaar geïntroduceerd, een soort vrijwillige dienst van een jaar, die kan worden verricht na de middelbare school, of tijdens een sabbatical. En staatssecretaris Gijs Tuinman van Defensie kondigde vorige maand aan dat hij jongeren van 18 tot 27 jaar een enquête gaat sturen om te kijken of ze interesse hebben voor de krijgsmacht. Maar volgens een woordvoerder blijft het voorlopig allemaal vrijwillig.