Holocaust-overlevende Betty Bausch-Polak (105) overleden
Op vrijdagavond 8 november is in Israël de bekende Holocaust-overlevende Betty Bausch-Polak overleden. Dat maakte de organisatie ‘Het kruis op de berg’ uit Veenendaal zaterdag bekend.
Betty overleefde de oorlog via de onderduik, maar haar man werd als joods verzetsstrijder gefusilleerd. Ze werd bekend vanwege haar vele lezingen voor jongeren in binnen- en buitenland, die zij tot op hoge leeftijd verzorgde. Hierin waarschuwde zij voor groepsdenken, waarbij het individu niet meer wordt gezien, maar wordt gereduceerd tot een groep, die je kunt haten en geweld mag aandoen. Zij riep op tot vergeving en verzoening. Voor haar inzet ontving zij een hoge Duitse en Nederlandse onderscheiding.
Betty Polak werd geboren in 1919 in een joods-orthodox gezin in Amsterdam en groeide op aan de Plantage Kerklaan. Ze trouwde met de economiestudent Philip de Leeuw (1914-1944), die ze kende van de zionistische beweging Mizrachi. Samen wilden ze naar het mandaatgebied Palestina toen de oorlog uitbrak. De Leeuw was luitenant in de meidagen van ’40 en doorzag het antisemitische gevaar van de Nazi’s. Een vlucht naar Engeland mislukte driemaal. Samen werkten ze in de Joodse verpleeginrichting ‘Het Apeldoornsche Bos en ontsnapten ternauwernood, toen de Nazi’s in januari alle patiënten en verzorgers afvoerden naar Auschwitz. Ze doken onder en kwamen in Bilthoven terecht bij de school van Kees Boeke.
Philip de Leeuw raakte betrokken bij het gewapend verzet. Het echtpaar werd begin november 1944 gearresteerd. Met o.a. dominee Bas Ader werd De Leeuw later als represaille terechtgesteld tussen Rhenen en Veenendaal. Jaarlijks worden zij herdacht bij het kruis op de berg aldaar. Betty werd vrijgelaten en werkte na de oorlog bij het ministerie van Landbouw en Visserij in de staf van Sicco Mansholt. Later hertrouwde ze met de kunstenaar Dolf Bausch, met wie ze naar Israël ging. Met hem deed ze veel werk voor de Nierstichting.
In 2004 verscheen haar boek Bewogen stilte en later begon ze lezingen te geven voor scholieren en studenten in Duitsland, Nederland en de Verenigde Staten. Ze werd daarvoor onderscheiden met het Bundesverdienstkreuz en het lidmaatschap van de Orde van Oranje-Nassau. Betty Bausch-Polak werd 105 jaar.
Op de website van ‘Het kruis op de berg’ is een uitgebreid In memoriam te lezen.