Er lopen op dit moment nog vier zaken tegen de aankomende president. Twee daarvan worden behandeld door speciaal aanklager Jack Smith. De ene betreft de vraag in hoeverre Trump medeplichtig is aan de Capitoolrellen van 6 januari 2021. Bij de andere zaak gaat het om het onrechtmatig bezit van geheime documenten in zijn buitenverblijf Mar-a-Lago.

Deze twee federale zaken lopen al lang. Advocaten van Trump hebben er alles aan gedaan ze te vertragen, zodat ze pas echt aan de orde zouden komen na de verkiezingen. En dat is gelukt. Trumps advocaten zeggen ook dat hij helemaal niet vervolgd kan worden omdat Trump ten tijde van de Capitoolbestorming nog president was. En presidenten zijn vrijgesteld van strafrechtelijke vervolging. Het hooggerechtshof heeft een lagere rechtbank gevraagd uit te zoeken voor welke aanklachten in deze zaak Trump kan worden vervolgd.

Archiefkast

Nu Trump echter naar het Witte Huis verhuist, gaan de zaken of in de archiefkast of in de ijskast. Daarover moet Smith nog beslissen. Wordt het uitstel of afstel? Theoretisch is het mogelijk dat ze worden opgeschort tot na afloop van de ambtstermijn van Trump. De meest juristen denken echter dat ze definitief van de baan zijn.

Mocht Smith echter besluiten tot opschorting, dan is wel zeker dat hij over vier jaar niet meer de regie heeft. Trump heeft al aangekondigd dat hij de „geestelijk gestoorde” aanklager na zijn inauguratie „binnen twee seconden” ontslaat. Hij kan dat inderdaad doen, want in beide gevallen gaat het om federale zaken. Die vallen onder de verantwoordelijkheid van het landelijk ministerie van Justitie.

Als Smith zou besluiten tot opschorting, dan nog is wel zeker dat ze nooit meer worden behandeld. Trump heeft er al op gezinspeeld dat hij zichzelf een presidentieel pardon wil geven. Dat is omstreden, want het druist in tegen het principe dat niemand rechter in zijn eigen zaak mag zijn. De Belgische Amerikanist Bert Kerremans denkt dat Trump dit desondanks doet en dan wordt uitstel inderdaad afstel.

„Als Trump eenmaal zittend president is, kan die straf niet tegen hem worden gehandhaafd” - Kenneth Manusama, Amerikakenner

Pardon

Bij de twee andere strafzaken kan Trump minder gemakkelijk direct ingrijpen. Die worden niet behandeld door federale aanklagers, maar door het openbaar ministerie van de afzonderlijke staten.

De ene zaak loopt in de staat Georgia. Die gaat over de pogingen van Trump om het verkiezingsresultaat van 2020 aan te passen. Hij zette een verkiezingsfunctionaris onder grote druk om ruim 11.000 stemmen voor hem „te vinden”. De verwachting is dat deze zaak snel in rook zal opgaan, omdat aanklager Fani Willis zelf in opspraak is geraakt.

Blijft over de zwijggeldzaak van pornoactrice Stormy Daniels. Trump is schuldig bevonden aan geknoei met de boekhouding in 2016 om zo de betaling van zwijggeld aan Daniels te verhullen. Eind november zou hij horen welke straf hij krijgt. Mocht het zover komen, dan kan Trump zich niet redden met een presidentieel pardon.

Speciaal aanklager Juan Merchan buigt zich momenteel over de vraag of een vonnis overeind kan blijven, omdat het hooggerechtshof de immuniteit voor een president recent heeft opgerekt. Maar als Trump een straf krijgt, dan zal hij zijn schouders ophalen, denkt Amerikakenner Kenneth Manusama. Hij zei deze week bij Nieuwsuur:  „Er kan wel een strafmaat worden bepaald, maar als Trump eenmaal zittend president is, kan die straf niet tegen hem worden gehandhaafd.”

rd.nl/verkiezingenvs