Hij hield zich de laatste dagen wat gedeisd op X, maar even na halfzeven kwam PVV-leider Wilders woensdagavond toch weer op de lijn. „Geen artikel 110/111-procedure”, meldde hij, „maar wel met spoed fors strengere asielmaatregelen!” Hij bracht tot uitdrukking enorm verguld te zijn met de deal die hij woensdag onder leiding van premier Dick Schoof bereikte met NSC.

De partij van Omtzigt kreeg daarbij gedaan dat de omstreden inzet van het noodrecht –een optie die toch al kansloos was geworden– definitief van tafel is.

Wilders pluste op zijn beurt het pakket maatregelen dat de coalitie afgelopen zomer al overeenkwam nog wat op. Het afschaffen van de asielvergunning voor onbepaalde tijd blijft overeind, evenals het intrekken van de spreidingswet en het schrappen van de nareis voor meerderjarige kinderen. Daar komt onder andere bij: het invoeren van grenscontroles. En het groepsgewijs opvangen van statushouders in „sobere voorzieningen” in plaats van in sociale huurwoningen her en der in woonwijken.

Crisis

Het politieke effect van de deal is duidelijk: de dreiging van een crisis is zo goed als zeker afgewend. Het debacle van een kabinetsval, mogelijk gevolgd door nieuwe verkiezingen blijft de kiezer in dat geval bespaard.

Niettemin roept het onderhandelingsresultaat alsnog de nodige vragen op. Neem het probleem van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Die is al jaren overbelast en onderbezet met als gevolg: enorme achterstanden en beslistermijnen die verder en verder moeten worden opgerekt.

Deze coalitie maakt dat alleen maar erger. Werkt de dienst volgend jaar nog met een budget van meer dan 800 miljoen, in 2029 is er nog maar 267 miljoen euro begroot. Maar hebben Schoof & Co wel scherp dat als de asielvergunning voor onbepaalde tijd wordt afgeschaft iedereen met een asielvergunning om de zoveel jaar een verlengingsaanvraag moet indienen? En dat die IND die een voor een moet beoordelen? En dat ook asielvergunningen die zijn afgegeven voor bepaalde tijd alleen kunnen worden ingetrokken als de situatie in het land van herkomst ingrijpend en duurzaam is gewijzigd en de betrokkene ook persoonlijk geen vervolging meer te duchten heeft?

Sobere voorzieningen

Een andere vraag is in hoeverre dit maatregelenpakket Wilders’ hoofddoel, het inperken van de asielinstroom, dichterbij brengt. Nareizende meerderjarige kinderen vormen van die instroom maar een fractie. Daar beperkingen in aanbrengen, zet amper zoden aan de dijk. En zou het vooruitzicht mogelijk te worden gehuisvest in „sobere voorzieningen” vluchtelingen uit oorlogsgebieden er echt van weerhouden massaal naar Nederland te komen? Waarom klopten ze de afgelopen jaren hier dan zo veelvuldig aan, met als enige vooruitzicht maanden, zo geen jaren te moeten bivakkeren in tochtige sport- of evenementenhallen of haastig omgebouwde kantoorpanden?

Dat ook de eerder overeengekomen asielbeslisstop gehandhaafd lijkt te worden, komt daar nog bij. Hierbij wordt alleen de asielaanvraag geregistreerd, waarna betrokkenen tot wel twee jaar lang moeten wachten op de afhandeling, maar intussen wel gehuisvest worden.  Dat zou voor kansarme asielzoekers wel eens een open uitnodiging kunnen zijn.

Kortom, de coalitie is voorlopig gered en Wilders kraait als vanouds victorie over zijn meesterlijke prestaties. Maar voor welk probleem deze deal de oplossing is, daarover is het laatste woord beslist nog niet gezegd.