Een hakkelende Joe Biden tijdens een verkiezingsdebat, een mislukte moordaanslag op Donald Trump en Kamala Harris die in de zomer Biden vervangt als presidentskandidaat: de laatste maanden van de Amerikaanse verkiezingscampagne waren uitzonderlijk turbulent.

In augustus leek vicepresident Harris de favoriet om haar huidige baas op te volgen, maar inmiddels is het echt een nek-aan-nekrace tussen beide kandidaten geworden. Deze dagen trekken zij alles uit de kast om de laatste zwevende kiezers te overtuigen. Bij deze verkiezingen is het cliché waar dat elke stem echt telt.

Uitslag beïnvloed

Althans: als je in de juiste staat woont. Want in Amerika wordt er per staat gestemd. De winnaar in een staat krijgt alle zogeheten kiesmannen. Iedere staat is op basis van het inwoneraantal een aantal kiesmannen waard. Zo had Donald Trump in 2020 niets aan de 6 miljoen Californische stemmen. Joe Biden kreeg er 11 miljoen. Elke stem telt, dat geldt vooral in de zeven swingstaten (zie infographic). Hier wordt beslist welke kandidaat de grens van 270 kiesmannen haalt en Biden opvolgt als president.

Intussen zijn er al tientallen miljoenen stemmen uitgebracht. In vrijwel alle staten is ”early voting” mogelijk: vroegtijdig stemmen. Ook stemmen veel Amerikanen per post. Deze stemmen mogen niet geteld worden voorafgaand aan de verkiezingsdag, om te voorkomen dat de uitslag hierdoor beïnvloed wordt.

Zodra de stembussen in een straat sluiten, zullen belangrijke media als Associated Press, CNN en Fox News de exitpolls en eerste peilingen analyseren. In veel staten zullen zij direct aankondigen dat Trump of Harris heeft gewonnen. Voor de swingstaten zijn zij daar terughoudender mee, omdat de verschillen klein zullen zijn. Georgia is de eerste swingstaat waar de stembussen sluiten, om 1.00 uur ’s nachts Nederlandse tijd.

Overwinning opeisen

Een belangrijke vraag is of Donald Trump al vroeg in de verkiezingsnacht zijn overwinning uitroept. Aan het begin van de nacht worden vooral de stemmen geteld van mensen die naar het stembureau zijn geweest. Poststemmen worden later geteld. Omdat relatief meer Republikeinen persoonlijk gaan stemmen, zal Trump waarschijnlijk aanvankelijk een forse voorsprong hebben op Harris. Dat kan voor de Republikein genoeg reden zijn om de verkiezingsoverwinning op te eisen. Democraten zijn bang dat dit tot chaos zal leiden.

Omgekeerd zijn de Republikeinen bang dat er gefraudeerd wordt met het tellen van stemmen. Trump beweert nog steeds dat de verkiezingen in 2020 van hem gestolen zijn. Hiervoor is nog altijd geen bewijs geleverd.

Of de verkiezingsnacht daadwerkelijk spannend wordt, is nog wel de vraag. De peilingen hebben een foutmarge van zo’n 3 à 4 procent. Zitten de kiezersonderzoeken er structureel zoveel procent naast in het voordeel van één kandidaat, dan wint diegene met gemak de verkiezingen. Maar als de verschillen zo klein zijn als de peilingen aangeven, is het maar de vraag of woensdagmorgen 6 november duidelijk is wie de opvolger wordt van Joe Biden.