Bij algehele lamlendigheid – koorts, hoofdpijn, nare hoest – is werken geen optie. Dus meldt een medewerker zich ziek. „Maar soms is er een grijs gebied”, zegt Redmer van Wijngaarden, directeur medische zaken bij Arboned. „Iemand voelt zich niet topfit, heeft een kuchje.” Met corona in het achterhoofd kan de nobele gedachte zijn: ik wil de kans uitsluiten dat ik collega’s besmet. Afmelden lijkt vanzelfsprekend.

Arboned ziet een piek in het aantal ziektemeldingen. In augustus bleven 36 op de 1000 werknemers ziek thuis met griepklachten en in september, toen de herfst begon, steeg dit naar 60. Daar zullen, denkt Van Wijngaarden, ook mensen tussen zitten die het zekere voor het onzekere nemen.

Uitschieters

Sommige sectoren zijn uitschieters. In het onderwijs steeg het aantal ziektemeldingen van 26 in augustus naar 88 per 1000 in september, in de zorg van 43 in augustus naar 68 in september.

Een mogelijke reden: in deze branches heeft het personeel contact met allerlei mensen, in klaslokalen of in behandelkamers. Van Wijngaarden: „Een virus heb je dan, na de vakantieperiode, eerder te pakken.” Er is ook een andere verklaring: „Werknemers blijven daar mogelijk eerder thuis, uit voorzorg, zodat ze geen kwetsbare patiënten of een klas vol leerlingen blootstellen aan hun kwaal.”

Zorg en onderwijs zijn ook de branches waar het personeelstekort hoog is. Daar blijven mensen niet zomaar thuis, zegt vakbond FNV. „Medewerkers beseffen als geen ander welke gevolgen het voor de organisatie heeft als ze wegblijven”, zegt Yvette de Vries van FNV zorg en welzijn. „Ze zijn sneller geneigd om door te gaan.”

Collegiaal, maar ook niet in alle gevallen ideaal. De Vries: „Een zorgmedewerker is dan langer present, maar kan een sneeuwbaleffect veroorzaken als hij of zij anderen aansteekt. De week erop is dan een half team afwezig.” FNV spreekt van een lastig dilemma.

Praten

„Praat erover”, suggereert Blue Mulder-Tak. Zij is zelfstandig hr-specialist, ze adviseert bedrijven over personeelszaken. „De communicatie ontbreekt te vaak”, ziet ze. „Iemand denkt loyaal te zijn door zich bij lichte klachten af te melden, terwijl die wel tot werken in staat zou zijn.”

Beter zou het zijn om de baas te bellen met de vraag: wat zal ik doen? Vaak kan er meer dan gedacht, zegt Mulder-Tak. Zoals werken in een aparte kamer, even wat achterstallige administratie wegwerken. „Vul niet in wat de ander wil”, adviseert zij zowel werknemers als werkgevers. „Een chef moet niet bozig opbellen: bel je alweer ziek? Vraag liever: waartoe ben je mogelijk nog in staat?”

Preventie helpt ook, ziet Mulder-Tak in de organisaties waar zij komt. „Corona was vreselijk, maar ons gedrag was niet altijd slecht.” Grondig handen wassen, afstand houden waar het logisch voelt en hoesten in de elleboog zou wat haar betreft mogen heropleven, zodat virussen dat minder doen.

„Babyboomers denken soms te snel: stel je niet aan, millennials keren wellicht erg snel terug naar de zaak, terwijl gen Z soms wat té makkelijk afzegt” - Blue Mulder-Tak, hr-specialist

En soms moeten generaties hier hun verschillen overbruggen, denkt Mulder-Tak (35). „Even heel zwart-wit gesteld: babyboomers denken soms te snel: stel je niet aan. Millennials, zoals ik, keren wellicht erg snel terug naar de zaak, terwijl gen Z soms wat té makkelijk afzegt.”

Ook Van Wijngaarden van Arboned adviseert overleg bij gezondheidstwijfel. De uitkomst hoeft niet te zijn dat een beetje zieke werkkracht toch doorbuffelt. Een werkgever kan volgens hem ook zeggen: pak nu rust, zodat die zere keel niet doorzet. Van Wijngaarden noemt nog een corona-achtige preventiemaatregel: „Werkgevers kunnen medewerkers vanaf half oktober een griepprik aanbieden. Op vrijwillige basis uiteraard.”