„Het beeld dat bij mij opkomt is dat van de Titanic. Hier zitten drie BBB-lieden die in het orkest spelen. Het schip zinkt en het orkest speelt mooi door. Ik wil gewoon actie, zodat het schip niet gaat zinken en er daadwerkelijk dingen komen om de problemen op te lossen.”

Was hier een Kamerlid uit de oppositie aan het woord? Nee, ruim 100 dagen na de start van het kabinet-Schoof was het NSC-Kamerlid Harm Holman die deze woorden sprak. Hij deed dat in een debat waarin de Kamer de landbouwbegroting behandelde. Met de drie „BBB-lieden” bedoelde hij fractievoorzitter Caroline van der Plas en de twee bewindslieden op het ministerie van Landbouw, minister Femke Wiersma en staatssecretaris Jean Rummenie.

„Het is nu tijd voor deze bewindspersonen om te leveren en keuzes te maken” - Thom van Campen,

Holman is bezorgd, bijvoorbeeld over de mestcrisis en het scenario dat Nederland niet opnieuw de ruimte van Brussel krijgt om meer mest uit te rijden. Hij wilde van Wiersma weten of zij een plan B heeft klaarliggen. „Het stuwmeer van mest komt eraan.” Volgens hem lossen haar plannen dat „nog niet voor de helft op”.

Donderdag eiste hij dat Wiersma inzage geeft in haar aanpak om de zogeheten derogatie terug te krijgen, desnoods vertrouwelijk. „Als Kamerlid kan ik niet toestaan dat wij het maar bij u neerleggen en dan kijken wat er gebeurt.”

Geschrokken

Verder was NSC „enorm geschrokken” van een naar buiten gebrachte nota waarin ambtenaren Wiersma wijzen op de gevolgen van het schrappen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG), onder meer bedoeld om het stikstofprobleem aan te pakken. „Wat kunnen we van de minister verwachten om al deze problemen te tackelen? Met welk alternatief voor het NPLG komt de minister?”

Ook waar het gaat om het voornemen om te komen met een nieuwe, breed toegankelijke uitkoopregeling voor boeren wil Holman actie. Wiersma moet snel op papier zetten wat de uitgangspunten zijn, vindt hij. „Ik wil u wel helpen. Dan kom ik een dag op het ministerie langs en dan schrijf ik het voor u op met uw ambtenaren, en dan is het klaar.”

Ook de VVD is ongeduldig. Woensdag zei Kamerlid Thom van Campen aan het einde van zijn debatinbreng dat hij hoopt dat het ongeduld dat zijn fractie heeft, blijft hangen bij Wiersma en Rummenie. „Het is nu tijd voor deze bewindspersonen om te leveren en keuzes te maken.”

Van Campen maakte duidelijk niet gelukkig te zijn met het schrappen van miljarden euro’s die voor de agrarische sector bestemd waren, zoals overeengekomen in de formatie. Van de gevolgen wordt hij evenmin blij. Onder het NPLG „lag wel degelijk een intelligente redenatie”, stelde hij, „namelijk dat je het land niet over één kam kan scheren en dat je maatwerk moet bieden als je het wilt brengen tot een zachte transitie”. Eigenlijk is er nu geen ander alternatief dan „normerend beleid”, stelde hij. „Als liberaal word ik daar niet gelukkig van.” Ook sprak hij zijn zorgen erover uit of het mestplan van Wiersma wel genoeg effect zal hebben.

Niet roekeloos

VVD en NSC zijn weliswaar kritisch en ongeduldig, maar spraken ook positieve woorden over Wiersma. „Ze houdt haar rug recht en we zijn blij om te zien dat ze moeilijke keuzes durft te maken”, aldus Holman. Van Campen zei dat hij had gezien dat de minister „geen roekeloze dingen doet en dat ze bereid is om goed te luisteren naar wat nodig is, om uiteindelijk erger te voorkomen”. Ook zei hij dat het ongeduld dat hij uitsprak niet betekent dat hij vindt dat Wiersma en Rummenie treuzelen.

„Als Kamerlid kan ik niet toestaan dat wij het maar bij u neerleggen en dan kijken wat er gebeurt” - Harm Holman, Kamerlid NSC

Desalniettemin hebben VVD en NSC tijdens de begrotingsbehandeling een duidelijke boodschap afgegeven aan Wiersma. De bewindsvrouw moet snel met oplossingen voor de problemen komen, met name op het gebied van stikstof en mest, en moet zo nodig pijnlijke ingrepen niet uit de weg gaan. Daarvoor krijgt ze nog even de tijd; nog voor het einde van het jaar stuurt Wiersma de Kamer diverse brieven, bijvoorbeeld over de nieuwe stikstofaanpak.

Vinden VVD en NSC, die weten dat zij een kritische Kamermeerderheid achter zich hebben, de plannen van Wiersma te mager, dan wordt het ongetwijfeld nog wat minder gezellig.