De Poolse premier Donald Tusk heeft zaterdag een plaatselijke, tijdelijke opschorting van het recht op asiel aangekondigd. Hij beloofde „hard en meedogenloos” op te treden tegen illegale immigratie en het Europese migratiepact zo nodig aan de kant schuiven. „Wij zullen geen Europese ideeën respecteren of implementeren als we zeker weten dat ze onze veiligheid in gevaar brengen”, aldus Tusk.

Hij waarschuwde voor immigratie zoals in West-Europa. „We hebben boekdelen met negatieve ervaringen uit landen van het Westen.” Ook benadrukte hij dat voor hem één ding vooropstaat: de veiligheid van Polen. „Polen wordt mede dankzij onze migratiestrategie niet alleen de prettigste, maar ook objectief de veiligste plek in Europa”, aldus Tusk.

Vervolging

Polen en andere oostelijke lidstaten van de Europese Unie weigeren mee te werken aan het verdelen van asielzoekers uit Afrika en Azië over de EU. Dit plan is onderdeel van het Europese migratiepact dat eind 2023 werd gesloten om zuidelijke lidstaten, waar veel migranten de EU binnenkomen, te ontlasten.

Aan de eigen oostgrens houdt Polen niet-Europese migranten buiten met zogeheten pushbacks: mensen worden onmiddellijk terug naar Wit-Rusland gedirigeerd zonder mogelijkheid asiel aan te vragen.

„Geachte premier”, twitterde Amnesty International zaterdag. „Ieder mens dat op de vlucht is voor vervolging heeft het recht te vragen om internationale bescherming.” De Helsinki-Stichting wees erop dat opschorten van het asielrecht strijdig is met de Poolse grondwet, Europese wetgeving en met het VN-mensenrechtenverdrag. Maar de Poolse leider rekent op brede steun in de samenleving. Volgens onderzoek wil ongeveer driekwart van zijn landgenoten geen enkele asielzoeker meer toelaten.

„Ieder mens dat op de vlucht is voor vervolging heeft het recht te vragen om internationale bescherming” - Amnesty International

Sommige migranten die Polen binnenkomen sterven van uitputting en door verwondingen in de bossen en moerassen langs de oostgrens. Volgens premier Tusk is er maar één manier om dit te voorkomen: de grens nog hermetischer afsluiten. „Er is geen humanere politiek dan ellende aan de Pools-Wit-Russische grens te voorkomen door die grens efficiënt te beschermen”, aldus de premier, die erop wees dat het aantal doden daalt. „In het jaar dat wij nu regeren zijn twee mensen omgekomen aan de grens. Vorig jaar waren het achttien mensen.”

Corrupt

Tusk continueert, volgens ngo’s die vluchtelingen helpen, het beleid van zijn voorgangers, de leiders van de nationalistische partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS). Tusk zelf benadrukte zaterdag dat zijn koers haaks staat op die van de nationalisten, omdat deze volgens hem „honderdduizenden migranten” ongecontroleerd het land binnenlieten op arbeids- en studentenvisa’s.

PiS regeerde Polen acht jaar lang en lag op ramkoers met Brussel. Polen werd in die tijd herhaaldelijk door Europese gerechtshoven veroordeeld wegens het ondermijnen van de rechtsstaat. „De vrijheid wordt van binnenuit bedreigd door autoritaire regeringen die corrupt zijn en het rechtssysteem afbreken”, zei Tusk zaterdag. „Die binnenlandse bedreiging heet PiS.”

Door de harde anti-migratieretoriek van PiS over te nemen hoopt Tusk de nationalisten de pas af te snijden, concludeerde nieuwssite Interia. „Net als veel andere Europese partijen wil Tusk voorkomen dat hij wordt overvleugeld door rechtse populisten.”

Dinsdag, precies een jaar na zijn verkiezingswinst, presenteert Tusk een migratiestrategie met de titel ”Controle herwinnen, veiligheid waarborgen”. ”Controle herwinnen” was ook de slogan waarmee voorstanders van de Brexit in Groot-Brittannië campagne voerden tegen de Europese Unie.