Het aantal werkende mannen en vrouwen op de Nederlandse arbeidsmarkt zal de komende decennia dalen, als er weinig arbeidsmigratie is, de AOW-leeftijd wordt bevroren op 67 jaar en Nederland vasthoudt aan de huidige „minder gelijke verdeling van taken tussen mannen en vrouwen”.
Dat verwacht het Centraal Planbureau (CPB), blijkt uit een studie die donderdag is gepubliceerd. In het onderzoek ”Kiezen voor later” schetst het CPB vier verschillende scenario’s over hoe de Nederlandse maatschappij en economie er in 2050 uit zou kunnen zien. Ieder scenario pakt verschillend uit, omdat er een andere maatschappijvisie aan ten grondslag ligt. Het rapport is door CPB-directeur Pieter Hasekamp aangeboden aan premier Schoof.
Een van de scenario’s −”Autonoom”− gaat uit van een kleinere overheid, een primaire focus op nationale belangen en ruim baan voor gemeenschapsdenken. Het planbureau verwacht dat in dit scenario de arbeidsmarkt krimpt. In 2050 zullen er 300.000 mannen en vrouwen minder aan het werk zijn dan nu.
Dat komt, verklaart het CPB, door drie zaken. Allereerst vanwege het relatief lage migratiesaldo. Verder blijft de AOW-leeftijd bevroren op 67 jaar. Tot slot zullen mensen, vanwege de kleinere overheid, meer zorgtaken zelf moeten vervullen, zoals mantelzorg en zorg voor de kinderen. Dat betekent dat „de rolverdeling blijft zoals die nu is, met een minder gelijke verdeling van taken tussen mannen en vrouwen”.
In alle andere scenario’s komen er op de Nederlandse arbeidsmarkt juist meer banen bij. In die scenario’s ligt de AOW-leeftijd in 2050 boven de 67, worden mensen sterker gestimuleerd om meer uren te maken en zullen de komende decennia meer arbeidsmigranten in Nederland aan de slag gaan.
Vergrijzing
In de bijlage van de studie, meldt het planbureau dat de historische trend erop wijst dat de Nederlandse arbeidsmarkt de komende decennia niet zal groeien, maar ook niet zal krimpen. De vergrijzing enerzijds zal naar verwachting worden gecompenseerd door arbeidsmigratie anderzijds.
Als het gaat om arbeidsparticipatie acht het CPB de toekomstige ontwikkeling „onzeker”. „De toekomstige arbeidsdeelname kan stijgen als meer mensen de arbeidsmarkt gaan betreden, als mensen die nu deeltijdwerken meer uren gaan werken, of als mensen langer blijven doorwerken na de pensioengerechtigde leeftijd”, schrijft het planbureau. In dat geval is er minder ruimte voor mantelzorg en vrijwilligerswerk.
Het CPB wil met deze studie het maatschappelijk en politiek debat stimuleren over hoe Nederland er in 2050 uit zou moeten zijn. Het onderzoek maakt duidelijk dat er geen gratis keuzes zijn: een investering in het een, gaat ten koste van het ander.
