De uitkering die de Koning krachtens de Grondwet ontvangt, bestaat uit diens feitelijke inkomen (de zogeheten A-component) en diens personele en materiële uitgaven (de B-component). Volgens de begroting van het Koninklijk Huis, waarover de Tweede Kamer woensdagavond debatteerde met premier Schoof die daarvoor verantwoordelijk is, stijgt de A-component volgend jaar met een bedrag van 78.000 euro naar 1,2 miljoen. Dit vloeit voort uit de bestaande spelregels, waarbij het inkomen van de koning meestijgt met de afgesloten cao van het Rijk in combinatie met de inflatie.

De PVV wil de A-component echter bevriezen op het niveau van 2024. „Omdat er irritatie is onder de bevolking”, zo verklaarde Deen die keus. „Terwijl de gewone man met tranen in de ogen zijn boodschappen afrekent bij de supermarkt zit de koning er warmpjes bij. Vanuit de herkenning en de erkenning van de gevoelens van de bevolking pakken wij deze handschoen op.”

„Het volk vindt ook dat PVV’ers die niet op komen dagen bij debatten te veel verdienen”, zei woordvoerder Jesse Klaver van GL-PvdA daarop. „Gaat u hen ook vragen hun salaris terug te storten?” Volgens de linkse fractie heeft het amendement van de PVV louter ten doel het instituut van het Koningshuis te beschadigen „en niet om de positie van burgers in het land te verdedigen.”

Deen kwam in het nauw toen SP-woordvoerder Van Nispen hem erop wees dat de Grondwet, waarin het inkomen van de Koning is geregeld, doorverwijst naar de Wet financieel statuut van het Koninklijk Huis. De aanpassing die de PVV voorstaat, hoort vanuit die wet te gebeuren. Tegelijk kan dat pas wanneer minstens tweederde van beide Kamers van de Staten-Generaal mee instemt. „Hoe werkt dit juridisch precies uit?”, wilde Van Nispen weten.

VVD-woordvoerder Aartsen wees Deen erop dat oud-Kamerlid Sylvana Simons in 2021 met exact hetzelfde voorstel kwam. De nadere uitwerking waar de Kamer vervolgens op aandrong, wees toen inderdaad uit dat de route verloopt via de Wet financieel statuut. Daarmee geconfronteerd hield Deen eerst bij hoog en bij laag vol dat zijn aanpak juridisch deugde, maar toen de VVD voorstelde opnieuw nader advies in te winnen over de kwestie ging hij daarmee akkoord.

Voor CU-fractievoorzitter Bikker bleek dat een geruststelling. „Ik vrees dat u in ongeldig vaarwater zit. Dit is symboolpolitiek die juridisch bovendien twijfelachtig is”, gaf ze Deen mee.

Ceremoniële taken

D66-woordvoerder Sneller wees Deen erop dat PVV-leider Wilders al in 2011 drie initiatiefwetten indiende die ertoe moeten leiden dat de Koning slechts nog ceremoniële taken krijgt toebedeeld. „Sinds de indiening verzuimt uw fractie die voorstellen verder in procedure te brengen”, sprak hij Deen bestraffend toe, waarop de PVV’er zei niet te weten waar het over ging.

In januari kreeg Sneller een Kamermeerderheid achter een motie, die Schoof opdroeg de vrijstelling van de inkomstenbelasting die de leden van het Koninklijk Huis genieten op te heffen. De premier ziet daar echter vanaf, zo bleek vorige week.

VVD en BBB vinden dat prima, maar coalitiepartner NSC stelt zich op het standpunt dat het kabinet aangenomen Kamermoties dient uit te voeren, zo bleek uit de woorden van woordvoerder Six Dijkstra. Al te hoog lijkt die de kwestie voorlopig echter niet te willen opdrijven.

Volgens SGP-woordvoerder Chris Stoffer lopen de intenties van de initiatiefnemers fors uiteen. Zo wil D66 in zijn ogen vooral dat de Koning minder gaat verdienen, terwijl het voor NSC vooral om het principe gaat. Die partij is echter wel bereid de uitkering aan de Koning zo te verhogen dat de vorst onder de streep straks hetzelfde overhoudt. „Ik zou er niet aan beginnen”, zei Stoffer. Hij vreest een ellenlange discussie tussen fiscalisten over de vraag welke activiteiten van de koning straks op welke manier moeten worden belast. Ook de ChristenUnie ziet niets in het plan.