Het keuzemenu van Schoof, voor wie de tijd dringt en die de komende dagen zijn koers moet bepalen, luidt als volgt:

Besluitvorming uitstellen en traineren

Premier Schoof stelt de besluitvorming uit en zegt dat het kabinet de dragende motivering op z’n minst eerst aan beide Kamers wil voorleggen alvorens door de knieën te gaan.

Deze optie zou min of meer een bestendiging zijn van de status quo. De besluitvorming over het activeren van het noodrecht is immers al uitgesteld en wat de dragende onderbouwing van het kabinet precies gaat worden, is nog niet bekend.

Als je maandenlang de tijd neemt om te onderhandelen of iets een crisis is, dan is dat het beste argument om aan te geven dat er geen crisis is - Rik Janssen, Eerste Kamerlid SP

Kiest Schoof inderdaad voor traineren, dan zal het zoeken naar een verdedigingslijn steeds lastiger blijken. Hoe langer de zoektocht naar een „deugdelijke motivering” immers duurt, hoe minder aannemelijk het is dat er ook daadwerkelijk een crisis is. „Als je maandenlang de tijd neemt om te onderhandelen of iets een crisis is, dan is dat het beste argument om aan te geven dat er geen crisis is”, zei senator Rik Janssen (SP) dinsdagmiddag tijdens het debat in de Eerste Kamer.

De traineringstactiek zal vermoedelijk ook slecht vallen binnen de coalitie. Van NSC is al maanden bekend dat die partij de route van het noodrecht eigenlijk niet ziet zitten. Ook binnen de VVD is men daar steeds minder aan gaan hechten. De partij van Yeşilgöz vindt spoedrecht inmiddels ook een te overwegen optie. Als er maar resultaat wordt geboekt, roept de VVD al weken. Uitstel draagt daar niet aan bij.

Noodrechtplan afblazen

Schoof verwijst het noodrechtplan, dat zowel in het regeerprogramma als in het hoofdlijnenakkoord is opgenomen, naar de prullenmand. Daarmee neemt hij een riskant besluit, wetende dat het succes van de PVV als grootste coalitiepartij volledig is verweven met het welslagen van een asielcrisiswet.

Kiest Schoof voor deze optie, dan zal hij moeten uitleggen waarom afzien van het noodrecht volgens hem onvermijdelijk is. Alleen op die manier kan de premier Wilders het argument uit handen slaan dat hij het noodrechtplan voor eigen gewin van tafel heeft geveegd.

Dreigen met het laten vallen van het kabinet, heeft voor Wilders in dezen weinig zin omdat nieuwe Tweede Kamerverkiezingen niets veranderen aan de samenstelling van de Senaat.

Senaat negeren en doordrukken

Schoof negeert de Senaat en zet de voorbereidingen voor het van stal halen van het noodrecht door. Dit in de wetenschap dat de Senaat daar dan vroeg of laat vrijwel zeker een streep door zal halen. De averij die hij in dat geval oploopt, is echter aanzienlijk: met zo’n stap zou hij de vertrouwensrelatie met de Eerste Kamer ronduit op het spel zetten. Gegeven de zwakke positie van de coalitiepartijen daar –NSC heeft nog geen senatoren– kan hij zich dat niet veroorloven.

Het ontbinden van de Eerste Kamer, een allerlaatste noodgreep waar Abraham Kuyper 120 jaar geleden nog zijn toevlucht toe nam, zou ook geen soelaas bieden. Het is immers niet erg aannemelijk dat de Provinciale Staten PVV, VVD, NSC en BBB bij nieuwe verkiezingen een meerderheid zullen bezorgen in de Senaat.