tekst en beeld Dick den Braber

Zodra je de winkel binnenstapt, zie je in alle hoeken de meest uiteenlopende werkstukken staan. Nieuw en tweedehands, klein en groot, van duplo en van (technisch) lego. Allemaal van Deense makelij, want in Billund staan de wieg, het hoofdkantoor en de grootste speelgoedfabriek van de LEGO Group. Waar kijk je allereerst naar? Naar de vrachtwagens? Naar de replica’s van beroemde gebouwen? Naar de poppenhuizen? Of vergaap je je aan de talloze kleinere sets?

Uitgekeken raak je nooit, en dat kost niks. Als je iets wilt meenemen wel, want een hijskraan kost 200 euro. Dat is de helft van zijn nieuwwaarde. Voor een klein brandweerautootje verderop tel je slechts zes euro neer. Op zulke kleine setjes komen de meeste klanten af, meldt winkeleigenaar Bas Ligthart (45). „We bedienen nu nog vooral kinderen uit de omgeving. En soms volwassenen die een impulsaankoop doen.”

Het kerkorgel in de etalage is overigens niet te koop. Ligthart zelf is één van de twee bouwers ervan. Het origineel, een drieklaviers Hendriksen & Reitsma-orgel, pronkt 200 meter verderop in de christelijk-gereformeerde kerk Beth-El.

Werkplaats

De legowinkel van Ligthart biedt sinds afgelopen februari dagbesteding aan mensen met een psychische, verstandelijke of lichamelijke beperking of een verslaving. Hun werkplaats grenst direct aan de winkel. De tafels liggen er bezaaid met LEGO-steentjes. In alle soorten en maten, de meeste ordelijk gesorteerd in bakjes.

Marvin (31) uit Papendrecht werkt aan de Titanic. „De set bestaat uit 9090 stukjes, ik maak echt geen grap.” Hij is er nu twee weken mee bezig. „In totaal kost het mij drie maanden”, schat hij. „Tussendoor ben ik met klanten bezig en met het sorteren van postpakketten van ons DPD-pakketpunt.”

Marvin werkt hier samen met onder anderen Jenny (35), Maarten (39) en Erik (45). De laatste rijdt net binnen in zijn rolstoel. Hij heeft een vrije dag, maar komt toch even op bezoek. Onder zijn arm heeft hij een pak waterijsjes. Die gaan er wel in op deze hete zomerdag.

Minuscule vlag

Marvin laat het binnenwerk van zijn bouwsel zien. „Hier zie je de scheepshutten benedendeks.” Het pakket behelst namelijk niet enkel de opbouw van de buitenkant: minutieus priegelt hij bedje na bedje, pilaar na pilaar en zwembad na balzaal in elkaar. Met onder in het schip de kunststof voortstuwingsmotoren en hoog boven de voorplecht, getorst door een fragiel oprijzende mast, een minuscule Amerikaanse vlag.

Zijn werkgever lust ook wel pap van LEGO. Na diens jeugd kregen de bouwsteentjes hem zo’n twintig jaar geleden opnieuw in hun greep. Ligthart: „Uiteindelijk vond mijn vrouw het te gek worden. Ik haalde steeds meer in huis en begon er ook in te handelen. Heel ons huis stond vol. Daarop huurde ik een loods in Hardinxveld-Giessendam. Vandaaruit kocht ik tweedehands spul, vulde ontbrekende onderdelen aan en verkocht setjes door.”

Jarenlang combineerde hij dit met zijn werk als docent techniek en ICT aan de Gomarus Scholengemeenschap. In 2019 zegde hij zijn baan op, en begon hij met een collega een (web)winkel voor tweedehands LEGO. „Klanten komen uit heel het land, en online zelfs vanuit heel de wereld.”

Dagbesteding

In het afgelopen jaar gooide Ligthart opnieuw het roer om. Hij verkocht zijn aandeel in de legohandel en bracht zijn twee grootste passies bij elkaar: LEGO en onderwijs. Nu leidt hij het kersverse leerwerkbedrijf in Sliedrecht, als onderaannemer van Werkvisie De Hoop. Tot die tak van De Hoop Groep – vooral bekend om haar christelijke verslavingszorg – behoren onder meer vijf locaties voor dagbesteding.

„Dit is de enige dagbesteding waar ik het naar mijn zin heb”, haakt cliënt annex werknemer Marvin in. „Werken met LEGO is heel leuk. Je kunt je hoofd ermee leegmaken.”

Zijn collega Maarten knikt vanachter een forse graafmachine van technisch LEGO in wording. „Het is bezigheidstherapie.” „Zeg dat!” roept Jenny. Zij puzzelt aan een groot stadion van de Engelse voetbalclub Manchester United. Ze is dol op de balsport.

Nuttig werk

Naast bezigheidstherapie is het opbouwen van tweedehands sets ook gewoon nodig, verklaart Ligthart. „Zo kunnen we zien of ze compleet zijn, vóór we ze doorverkopen. De cliënten hier doen dus echt nuttig werk.” Desgewenst halen ze het bouwpakket vóór verkoop weer uit elkaar. Ook een driemaandenproject als de Titanic? Marvin knikt. „Gerust.”