„De veiligheidsuitdagingen zijn te groot en de concurrentie is te hevig voor elk land om het alleen te doen. Investeren in de trans-Atlantische relatie is de enige winnende manier om vooruitgang te boeken”, zei Stoltenberg. „De NAVO is het resultaat van politieke wil.” De secretaris-generaal van de NAVO draagt op 1 oktober zijn functie over aan oud-premier Mark Rutte.

Europa kan niet zonder de Verenigde Staten, maar de VS ook niet zonder Europa, zei hij. „Zonder de NAVO is Europa niet veilig, niet in de laatste plaats omdat 80 procent van de defensie-uitgaven van de NAVO afkomstig is van bondgenoten die geen lid van de Europese Unie zijn.” Het gaat volgens hem niet alleen om middelen, maar ook om geografie. „Zonder Turkije in het zuiden, Noorwegen in het noorden en de Verenigde Staten, Canada en het Verenigd Koninkrijk in het westen is de veiligheid van het Europese continent ondenkbaar.”

Maar Europeanen zijn ook geen ‘freeriders’, zoals de Amerikaanse presidentskandidaat Donald Trump regelmatig zegt als hij dreigt uit de NAVO te stappen. „NAVO-bondgenoten hebben aan de zijde van de VS gestaan, van Korea tot Afghanistan, en hebben daar een hoge prijs voor betaald. Het is gewoon niet waar dat Europeanen meelifters zijn”, benadrukte Stoltenberg.

Stoltenberg geeft het bondgenootschap een aantal andere lessen mee die in zijn ogen essentieel zijn voor een sterke en succesvolle NAVO in de toekomst. Zo moeten de NAVO-lidstaten bereid zijn de prijs voor vrede te betalen. „Hoe meer geld, hoe sterker onze verdediging, hoe effectiever onze afschrikking, hoe groter onze veiligheid.”

Vrijheid is belangrijker dan vrijhandel, vervolgde hij. Hij vindt dat het westen met China niet dezelfde fout moet maken als met de import van goedkoop gas uit Rusland, door afhankelijk van China te worden voor bijvoorbeeld zeldzame grondstoffen.

„Geen duurzame veiligheid in Europa zonder een stabiel Oekraïne”, zei de NAVO-baas verder. Hij benadrukte dat het van cruciaal belang is dat het Westen Oekraïne militair blijft steunen.