Ze zeggen christen te zijn geworden, maar hun verhaal is verzonnen. Het komt voor dat asielzoekers op die manier een verblijfsvergunning krijgen, erkent dr. Marnix Visscher van Stichting Gave. Zijn advies aan kerken: „Neem de tijd om een asielzoeker die gedoopt wil worden eerst goed te leren kennen.”
Farshad H., afkomstig uit Iran, werd in 2020 veroordeeld tot vier jaar gevangenisstraf voor het verkopen van asielverhalen aan Iraniërs. Meer dan honderd vluchtelingen dreigen nu hun verblijfsvergunning kwijt te raken omdat ze die te danken zouden hebben aan een nepverhaal over hun ‘bekering’, indertijd gekocht bij deze ‘juridisch adviseur’.
Voor dr. Visscher, teamcoördinator juridische ondersteuning bij Stichting Gave, komt dit verhaal niet uit de lucht vallen. In de afgelopen jaren bestudeerde hij honderden dossiers van bekeerlingen –het merendeel Iraniërs– van wie de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) een asielverzoek had afgewezen. In een van die dossiers dook de naam van Farshad H. op, zegt hij desgevraagd.
Visscher: „Zo’n zes jaar geleden kwam ik een document van zijn ‘adviesbureau’ tegen dat me inhoudelijk bekend voorkwam. Na enig speurwerk bleek dat hij een rapport van een andere instantie had vervalst en uitgebracht als een eigen rapport in een andere zaak dan waarvoor het was opgesteld.”
Visscher stelde vast er „bewijsbaar sprake was van valsheid in geschrifte”. Toen hij hiervan aangifte deed, bleek „dat de man al onder de aandacht van het openbaar ministerie was”.
Genezen
Soms vermoedt de jurist van Gave dat het verhaal van een asielzoeker „niet authentiek” is. Hij noemt als voorbeeld een Iraniër die tegen de IND vertelde dat zijn kind op 2-jarige leeftijd in Iran de diagnose autisme had gekregen. „Twee jaar later was het gezin voor het eerst in een kerk geweest, waar voor het kind werd gebeden. Sindsdien zou het genezen zijn van zijn autisme. Ik wil niet zeggen dat het onmogelijk is, maar het zou wel heel bijzonder zijn. De ouders noemden die genezing als een belangrijke aanleiding voor hun bekering.”
„ Sommige mensensmokkelaars bieden migranten een all inclusive-pakket aan: een illegale reis naar Nederland en een vluchtverhaal ” - Dr. Marnix Visscher, Stichting Gave
Visscher noemt het „heel frappant” dat hij een dag later, toen hij het volgende dossier pakte, „exact hetzelfde verhaal” aantrof, maar dan van een andere Iraniër. „Ik vond dat een sterke aanwijzing dat het om een niet authentiek verhaal ging, afkomstig van derden. Maar de bron van zo’n verhaal kan ik zelden achterhalen.”
In het algemeen is het, aldus Visscher, wel bekend dat er mensensmokkelaars zijn die migranten „een all inclusive-pakket aanbieden: een illegale reis naar Nederland en een vluchtverhaal waarmee ze een verblijfsvergunning zouden kunnen krijgen.”
Inval huisgemeente
Het is in de loop der jaren enkele keren voorgekomen dat Visscher in asieldossiers verhalen onder ogen kreeg van Iraniërs die nagenoeg hetzelfde waren, wat bij hem de vraag opriep of het fake of echt was. „Zo gaven meerdere asielzoekers aan dat ze in hun land moeilijke dingen meemaakten, het niet meer zagen zitten, een wandeling maakten en depressief op een bankje gingen zitten. Vervolgens kwam er een onbekende bij zo iemand zitten die een gesprek begon. Dat bleek dan een christen te zijn en die ontmoeting werd uiteindelijk de aanleiding voor de Iraniër om christen te worden.”
Ook het verhaal van Iraniërs die met een toeristenvisum naar Nederland kwamen voor familiebezoek en een paar dagen voor hun geplande terugkeer een telefoontje of appje zouden hebben gekregen uit Iran dat er een inval bij hun huisgemeente of woning heeft plaatsgevonden, zag Visscher meermalen voorbijkomen. Hij zegt dat zoiets werkelijk kan gebeuren, maar „als zo’n verhaal vaak voorkomt, kun je je wel afvragen of dit authentiek is”.
In het laatste geval wordt die twijfel versterkt als de asielzoeker voordat hij het alarmerende bericht uit Iran zou hebben gekregen, „geen gebruik heeft gemaakt van de vrijheid die we hier hebben om een kerkdienst of Bijbelstudie bij te wonen”.
Belangrijker dan wat iemand vertelt over hoe hij christen is geworden, vindt Visscher „wat hij met zijn nieuwe geloof heeft gedaan en wat dit voor hem is gaan betekenen. Als iemand daar weinig of niets over kan zeggen, besteden wij aan zo’n dossier verder geen aandacht.”
„Je hoeft niet direct in een juichstemming te komen als een asielzoeker gedoopt wil worden, maar ga het contact open aan ” - Dr. Marnix Visscher, Stichting Gave
Dopen
Wat adviseert Visscher tegen deze achtergrond aan kerken die de vraag krijgen van een asielzoeker –vaak ex-moslim– om gedoopt te worden? „Je hoeft niet direct in een juichstemming te komen, maar ga het contact open aan, zoals je dat ook zou doen bij een Nederlander. Neem de tijd om iemand goed te leren kennen, te ontdekken hoe hij bijvoorbeeld deelneemt aan Bijbelstudies. Geef hem de gelegenheid om te laten zien hoe belangrijk het geloof voor hem is. Al die zaken zijn van belang voordat je besluit of iemand gedoopt kan worden.”
Een kerk hoeft niet, zoals de IND, aan „waarheidsvinding” te doen, zegt Visscher, maar een „gezonde argwaan” is niet verkeerd. „Wees je bewust van oneigenlijke motieven die een rol kunnen spelen, maar doe vooral waar je als kerk toe geroepen bent: heet mensen welkom en verkondig het Evangelie. Ook al zou iemand alleen maar doen alsof hij christen is, dan is het nog belangrijk dat hij welkom wordt geheten, meegenomen wordt in het onderwijs in het christelijk geloof en kan leren wat het écht betekent om Christus te volgen.”
