RvS kritisch op tegemoetkoming arbeidsongeschikte eenverdieners: „Overcompensatie”
De Raad van State is kritisch op het wetsvoorstel van oud-minister Schouten (Armoedebeleid) om arbeidsongeschikte eenverdieners een tegemoetkoming toe te kennen. Volgens de Raad is er sprake van overcompensatie.
Dat schrijft de belangrijkste adviseur van de regering in een reactie op het wetsvoorstel. In de conclusie stelt de Raad: „De voorgestelde oplossing is in verschillende opzichten gebrekkig, hetgeen de afdeling problematisch acht.”
De Raad is onder meer kritisch op de hoogte van het bedrag dat arbeidsongeschikte eenverdieners krijgen uitgekeerd. In de huidige opzet is de tegemoetkoming voor iedereen gelijk; in de praktijk varieert het inkomensnadeel. „De meeste alleenverdieners” worden daarom overgecompenseerd, merkt de Raad op.
Daarnaast zullen er eenverdieners een tegemoetkoming krijgen die strikt genomen niet langer tot de doelgroep behoren. Dat komt omdat de overheid zich baseert op inkomensgegevens van twee jaar geleden. Wie twee jaar terug wel, maar inmiddels niet meer tot de doelgroep behoort, krijgt alsnog een tegemoetkoming, besloot minister Schouten. Volgens de Raad leidt ook deze keuze tot overcompensatie.
Voormalig minister Schouten heeft een wet gemaakt om een groep van 6400 eenverdieners een tegemoetkoming toe te kennen. Het merendeel van hen −ca. 5900− betreft eenverdieners die rondkomen van een arbeidsongeschiktheids- of Wajonguitkering.
Deze groep kostwinners verdiende tot voordat ze arbeidsongeschikt raakte bijvoorbeeld een modaal inkomen. Sinds ze op een arbeidsongeschiktheidsuitkering zijn aangewezen, is hun besteedbaar inkomen teruggevallen tot beneden het inkomen van een stel in de bijstand. Sommigen houden nog minder over dan het minimale bedrag dat nodig is om in hun levensonderhoud te voorzien.
Schouten is met gemeenten overeengekomen dat zij de tegemoetkoming aan de groep eenverdieners gaan uitkeren. Het is nu aan minister Van Hijum om het wetsproces voort te zetten.
Hoewel er enerzijds sprake is van overcompensatie, signaleert de Raad van State eveneens dat de wet voor een deel van de doelgroep onvoldoende soelaas biedt. „Een deel van de alleenverdieners zal met deze regeling maar tot op zekere hoogte zijn geholpen.” De Raad voegt daaraan toe dat „onduidelijk” is of alle huishoudens die met de problematiek worden geconfronteerd ook daadwerkelijk in aanmerking komen voor de tegemoetkoming.
In grote lijnen ziet de belangrijkste adviseur van de regering overeenkomsten met de steunregelingen van de overheid in coronatijd en later tijdens de energiecrisis. Ook toen hadden compensatieregelingen een grofmazig karakter, zodat de regeling gemakkelijker uitvoerbaar was. De Raad merkt echter op dat het in crisistijd „welhaast onvermijdelijk” is om steunregelingen wat ruwer vorm te geven. Inzake eenverdieners is de problematiek al jarenlang bekend.
