Per direct verhoogde president Joko Widodo onlangs de leeftijd waarop sigaretten mogen worden gekocht van 18 naar 21 jaar. Ook mogen voortaan geen losse sigaretten meer worden verkocht, iets wat in Indonesië veel voorkomt. Sigaretten te koop aanbieden in de buurt van scholen en speeltuinen is eveneens verboden. Verder wordt binnen twee jaar tabaksreclame aan strenge regels onderworpen.

Met dergelijke maatregelen wil de Indonesische regering rokers op hun schreden laten terugkeren en voorkomen dat jeugdigen er überhaupt aan beginnen. Ze volgen op eerdere bepalingen –waaronder accijnzen op tabaksproducten– die niet het gewenste effect hadden.

Dat de regering in het eilandenrijk de ongezonde praktijk aan banden wil leggen, is begrijpelijk. Een sigaret opsteken is namelijk een diepgewortelde gewoonte onder Indonesiërs. Het land heeft een van de hoogste rokerspercentages ter wereld, met alle gevolgen van dien. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie rookt zo’n driekwart van de volwassen mannen in het land. Sigaretten zijn er goedkoop, makkelijk verkrijgbaar en verkopers maken er op tal van plekken reclame voor.

Omdat roken een normaal onderdeel is van het dagelijks leven, steekt menig jongere al op zeer jonge leeftijd de eerste sigaret op. Volgens vorig jaar gepubliceerd onderzoek van het Indonesische ministerie van Gezondheid is 7,4 procent van de 70 miljoen rokers tussen de 10 en 18 jaar oud en telt de leeftijdsgroep 15- tot 19-jarigen de meeste rokers.

Het is maar zeer de vraag of het Indonesië gaat lukken om de bevolking ervan te weerhouden om te roken. Er zijn nu ook al regels omtrent tabak, maar er zijn voorbeelden te over dat het minderjarigen kinderlijk eenvoudig lukt om toch aan sigaretten te komen. Als het nu al niet lukt om bestaande regels te handhaven, lijkt de bewering dat aanvullende regels weinig effect zullen hebben niets te veel gezegd.

Het is overigens opmerkelijk dat in Indonesië, dat te boek staat als ’s werelds grootste moslimland, zo veel gerookt wordt. Immers bevat de Koran voorschriften om jezelf geen schade toe te brengen. Om die reden spraken islamitische geleerden in het verleden diverse fatwa’s (religieuze decreten) uit over roken. Zo verklaarde de Indonesische Ulemaraad, het hoogste islamitische gezag, in 2009 dat roken ”haram” (verboden) is voor kinderen en zwangere vrouwen en ”makruh” (afgeraden) voor volwassenen.

Aangezien het percentage moslims in het land sindsdien stabiel is gebleven, maar het percentage rokers alleen maar is toegenomen, kan het niet anders dan dat veel moslims deze fatwa’s naast zich neerleggen. Als religieuze decreten al niet helpen om roken in te dammen, ligt het voor de hand dat politieke decreten evenmin veel effect zullen hebben. Kortom, het zal nog wel even duren voordat de laatste roker in Indonesië zijn sigaret dooft.