Nederlandse artsen bieden controversiële behandeling voor migraine aan
Mensen met ernstige migraineklachten kunnen zich sinds vorige week laten opereren in een kliniek in Bilthoven. Hoofdpijnexperts hebben echter hun bedenkingen bij de behandeling.
Het gaat om hoofdpijnkliniek Revive in Bilthoven. Dr. Wilbert Boek en dr. Hubert Faber, kno-artsen bij Ziekenhuis Gelderse Vallei in Ede, openden vorige week de deuren van de privékliniek.
De operatie richt zich op vormen van hoofdpijn veroorzaakt door een verstoorde samenwerking tussen een zenuw in het voorhoofd en een spier net erboven. „We lossen de irritatie tussen zenuw en spier op”, legt dr. Wilbert Boek uit. „Een relatief kleine ingreep met een groot effect.”
Volgens Boek is de operatie wereldwijd al duizenden keren uitgevoerd. Dat de behandeling in Nederland nog niet beschikbaar was, komt volgens hem mede omdat migrainepatiënten vaker bij een neuroloog belanden dan bij een chirurg. „Een neuroloog opereert niet.”
Meer dan 90 procent van de geopereerde patiënten is na de ingreep verlost van de aanvallen, stelt de Edese kno-arts. Hij verwijst daarbij naar een overzichtsartikel uit de Verenigde Staten, waarin 68 studies zijn geanalyseerd.
„Als onzeker is of dit om migraine gaat, staat het verhaal van deze twee artsen op losse schroeven” - Prof. dr. Antoinette Maassen van den Brink, hoofdpijnexpert bij het Erasmus MC
Een van de eerste patiënten is Esther Brouwer (32) uit Veenendaal. Voorheen had ze 24 uur per dag heftige hoofdpijn en kon ze slecht tegen prikkels als drukte en zonlicht. „Ik ben zo blij dat ik weer een vrolijke moeder kan zijn”, zegt ze na de operatie. Ook Wietsche (54) werd geopereerd in Bilthoven. Ze leed jarenlang aan migraine en kon weinig doen. Nu wil ze de Nijmeegse Vierdaagse lopen. „Heerlijk om verlost te zijn van die voortdurende hoofdpijn.”
Losse schroeven
Prof. dr. Antoinette Maassen van den Brink, farmacoloog en hoofdpijnexpert bij het Erasmus MC in Rotterdam, heeft echter grote twijfels bij de behandeling. Volgens haar is er geen bewijs dat operaties helpen tegen migraine. Het Amerikaanse overzichtsartikel vindt ze niet overtuigend. „De auteurs geven zelf al aan dat veel van de geïncludeerde studies van onvoldoende kwaliteit zijn, bijvoorbeeld omdat een controlegroep ontbreekt.” Dat sommige patiënten, zoals Esther en Wietsche, opknappen van de behandeling, kan volgens haar wijzen op het placebo-effect. „Het kan ook zijn dat de hoofdpijn niet door migraine kwam, maar een andere oorzaak heeft.”
Ook dr. Hans Carpay, neuroloog bij The Migraine Clinic in Amsterdam en bestuurslid van de Nederlandse Hoofdpijn Vereniging, vindt de onderbouwing van de behandeling wankel. „De consensus onder experts is dat de operatie niet werkt bij migraine.”
Het Erasmus MC doet wel onderzoek naar het effect van operaties bij hoofdpijn. Dat gaat echter niet om migraine, maar om een zeldzame vorm van hoofdpijn waarbij sprake is van een beknelde zenuw.
Maassen van den Brink vraagt zich af of Revive daadwerkelijk mensen met migraine behandelt, of dat het om andere vormen van hoofdpijn gaat. „De diagnose migraine is soms niet zo eenvoudig te stellen. Het is jammer dat er geen neuroloog bij betrokken is. Als onzeker is of dit om migraine gaat, staat het verhaal van deze twee artsen wat betreft hun claim voor migraine op losse schroeven.”
„Voor een kleine ingreep is 5000 euro een bizar hoog bedrag” - Dr. Hans Carpay, bestuurslid van de Nederlandse Hoofdpijn Vereniging
Kwalijk
De hoogleraar vindt dat de ingreep eerst grondig onderzocht moet worden voordat deze beschikbaar komt. Nu is volgens haar nog onbekend wat de effecten op de lange termijn zijn en welke bijwerkingen er kunnen optreden.
De Rotterdamse migraine-expert is bang dat de behandeling valse verwachtingen schept. „Er zijn patiënten die ondanks alle medicatie nog steeds veel last hebben van migraine. Dan kan ik me voorstellen dat je denkt: laat ik maar 5000 euro uit mijn spaarpot halen. Dat de behandeling aan deze kwetsbare groep wordt aangeboden terwijl de wetenschappelijke onderbouwing ervoor ontbreekt, vind ik kwalijk.”
Neuroloog Carpay heeft de indruk dat Revive sterk commercieel gedreven is. Hij vindt de 5000 euro die patiënten voor de „kleine” ingreep moeten neertellen een „bizar” hoog bedrag.
Volgens de hoofdpijnkliniek is de oorzaak van migraine „meestal” een verstoorde samenwerking van de fronsspier en de hersenzenuw. Carpay vindt dat een „volstrekt originele hypothese. Migraine is een genetische ziekte van het brein, waarbij sprake is van elektrisch instabiele netwerken. Het is onwaarschijnlijk dat een operatie daarbij helpt.”
