Meer dan de helft van de wetenschappers is ernstig bezorgd over klimaatverandering. Slechts een kleine minderheid (10 procent) houdt zich ook bezig met klimaatactivisme.
Dat blijkt uit een nieuwe studie die maandag is gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Nature Climate Change . Voor het onderzoek werden 250.000 wetenschappers aangeschreven. Uiteindelijk vulden 9220 wetenschappers uit 115 landen en van allerlei wetenschappelijke disciplines de enquête in.
Uit het onderzoek blijkt dat vrijwel alle ondervraagde wetenschappers (96 procent) geloven dat klimaatverandering door de mens wordt veroorzaakt. Een aanzienlijke meerderheid (91 procent) is van mening dat fundamentele veranderingen in sociale, politieke en economische systemen nodig zijn om de klimaatcrisis aan te pakken. Daarnaast is 84 procent het erover eens dat verandering in levensstijl vereist is. Slechts iets meer dan een kwart denkt dat nieuwe technologie klimaatverandering grotendeels de wereld uit zal helpen.
beeld RD
beeld RD
beeld RDVeel wetenschappers geven aan dat ze hun levensstijl al hebben aangepast vanwege klimaatverandering. Bijvoorbeeld door minder auto te rijden (69 procent), minder te vliegen (51 procent), hun woning te verduurzamen (46 procent), vegetarisch te eten (39 procent) of minder of geen kinderen te krijgen (36 procent).
Meer dan driekwart van de academici praat met anderen over klimaatverandering. Een kwart heeft weleens deelgenomen aan een klimaatmars of -demonstratie. De helft zou daar eventueel toe bereid zijn. Burgerlijke ongehoorzaamheid is aan minder wetenschappers besteed. Slechts 10 procent deed mee met een dergelijke actie. Overigens zegt 45 procent bereid te zijn deel te nemen.
Uniek gepositioneerd
De onderzoekers benadrukken de belangrijke rol die wetenschappers kunnen spelen in de strijd tegen klimaatverandering. Ze schrijven dat academici „uniek gepositioneerd” zijn om actie van regeringen af te dwingen. „Ze behoren tot de meest vertrouwde groepen in de samenleving en hebben brede toegang tot belangrijke belanghebbenden, waaronder media en overheid.”
De auteurs vroegen ook wat wetenschappers weerhoudt om zich nadrukkelijker te roeren in het maatschappelijke debat. Verschillende barrières werden genoemd. Zo twijfelen veel wetenschappers aan de effectiviteit van burgerlijke ongehoorzaamheid. Ook vrezen ze dat zulke acties hun wetenschappelijke geloofwaardigheid kunnen schaden of negatieve gevolgen kunnen hebben voor hun carrière. Daarnaast spelen praktische bezwaren zoals tijdgebrek en het gebrek aan kennis over klimaatverandering een rol.
Aanbevelingen doen de onderzoekers ook. Zo adviseren ze wetenschappelijke instellingen meer ondersteuning en training te bieden aan wetenschappers om hen te helpen om effectiever te communiceren over klimaatverandering.
Afstoten
Geweldloos burgerlijk verzet ligt gevoelig binnen de wetenschap. Geograaf Ulf Büntgen van de Universiteit van Cambridge liet zich er onlangs nog uitermate kritisch over uit. In een commentaar in een tijdschrift van Nature stelde hij dat het vermengen van klimaatwetenschap en activisme kan leiden tot verwarring en een verlies aan vertrouwen in de wetenschap. De christelijke klimaatwetenschapper Katherine Hayhoe zei eerder tegen het Reformatorisch Dagblad ook niet mee te doen met activisten als Scientist Rebellion. „Hun houding zal meer mensen afstoten dan overtuigen”, stelde ze.
„Houding van Scientist Rebellion zal meer mensen afstoten dan overtuigen” - Katherine Hayhoe, klimaatwetenschapper
Andere publicaties roepen wetenschappers juist wel op om burgerlijk ongehoorzaam te zijn. Zo stelden diverse wetenschappers in 2022 dat activisme ooit een kenmerk was van de academische wereld. Geweldloos verzet zou „een vorm van publieke betrokkenheid zijn die door de geschiedenis heen zeer effectief is gebleken in sociale strijd”.
