Vanuit de lokalen op de Groen van Prinstererschool in Kampen klinken psalmen. De schooldag is zojuist begonnen. Schoolleider Jan Jaap Karsten is zoals iedere werkdag al sinds een uurtje of acht ’s morgens present. De basisschool is niet alleen voor hem, maar ook voor zijn vrouw Margreet overbekend terrein. Drie van de zes kinderen van het IJsselmuidense echtpaar zitten op de Groen van Prinstererschool. De oudste twee gaan naar de Pieter Zandt, de middelbare school waar Margreet twee dagen per week werkt als docent bewegingsonderwijs. Dochter Bente (2) gaat als enige van de kinderen nog niet naar school.

Het leven van de Karstens is verweven met het onderwijs. Ruim een kwarteeuw geleden leerden Jan Jaap en Margreet elkaar kennen op de Pieter Zandt in Kampen. Allebei waren ze twintigers, net gestart met hun onderwijsloopbaan. Hij gaf Nederlands, zij bewegingsonderwijs. Jan Jaap had een pittige mentorklas. Nogal wat docenten hadden problemen met die groep. „Het was inderdaad een druk stel”, beaamt Margreet. „Maar ik had niet zoveel moeite met ze. In de gymzaal konden de leerlingen natuurlijk hun energie ook kwijt. En verder moet je als docent een beetje meebewegen. Gelijk overal vol tegen ingaan werkt niet.”

Dropping

Als Jan Jaap een klassenavond voor zijn klas organiseert, vraagt hij Margreet of zij wil aanhaken. „De klas had een goede klik met haar, dus dat leek mij een logische keuze.” Maar zij moet voor haar mentorklas een soortgelijke avond regelen. En dus organiseren „meneer Karsten” en „mevrouw Bruggink” samen een dropping. Jan Jaap: „We regelden een vrachtwagentje. Hup, de leerlingen erin en rijden maar. Geweldig.”

Ze werken prettig met elkaar samen. Het is voor Margreet dan ook even slikken als Jan Jaap op een dag aankondigt dat hij aan de slag gaat bij de Christelijke Hogeschool Ede (CHE) als docent en stagebegeleider. Jan Jaap: „Het uitstapje was echter van redelijk korte duur en zo kwam ik na een goed jaar weer terug op de Pieter Zandt.”

Langzaamaan groeit wederzijdse belangstelling uit tot liefde. „De leerlingen hadden op den duur natuurlijk wel door dat er iets tussen ons speelde”, blikt Margreet terug. „Toen wij een relatie kregen, vonden ze dat ontzettend leuk. En als we nu oud-leerlingen tegenkomen, beginnen ze daar vaak nog over. We staan echt bekend als een Pieter Zandt-stel.”

„We staan echt bekend als een Pieter Zandt-stel” - Jan Jaap en Margreet Karsten, schoolleider en gymdocent

Wilhelmus

Margreet werkt inmiddels bijna een kwarteeuw als docent bewegingsonderwijs op de Kampense middelbare school. Het vak boeit haar na al die jaren nog steeds. „De dynamiek is in elke klas weer anders. Dat maakt dat het afwisselend blijft.” Ze zag in de loop van de decennia de waardering voor bewegingsonderwijs groeien. „Ik  zie leerlingen in een heel andere context dan andere docenten. De scholieren zitten in mijn lokaal niet op een stoel achter een tafel. Dat geeft een ander zicht op gedrag en op groepsdynamieken. Daar is tegenwoordig meer oog voor. Daarnaast geef ik nu bijvoorbeeld ook weerbaarheidstrainingen.”

Jan Jaap wisselt sinds zijn start aan de PZ in 1998 meerdere keren van baan. Na een korte periode bij de CHE kiest hij opnieuw voor de Pieter Zandt. In 2011 maakt hij de overstap naar uitgeverij Royal Jongbloed, onder meer als uitgever bij Groen Educatief. „Ik was toe aan wat anders dan lesgeven. Dat had ik jarenlang met veel plezier gedaan, maar werd op den duur voor mij iets te veel een soort kunstje. Wéér het Wilhelmus behandelen, dacht ik dan.”

Daarnaast zit het ook in zijn karakter om regelmatig te switchen. „In mijn huidige rol vind ik het bestuurlijke aspect, het uitzetten van de lijnen, erg boeiend.” Margreet: „Dat vind ik juist niet zo leuk, ik sta liever tussen een groep tieners.”

Veilig Thuis

Ze vullen elkaar op die manier mooi aan, vinden ze. Zo maakt Margreet op de Pieter Zandt deel uit van de werkgroep sociale veiligheid. Jan Jaap is op de Groen van Prinsterer verantwoordelijk voor het beleid op dat punt. Margreet: „Ik vind het leerzaam om te zien hoe hij zo’n thema oppakt. Jan Jaap nodigde bijvoorbeeld recent Veilig Thuis uit voor een scholing over het signaleren van zorgwekkende situaties bij leerlingen. Wat interessant, denk ik dan. Zoiets zou voor het voortgezet onderwijs ook zinvol kunnen zijn.”

„Als startend docent droeg ik altijd legerkisten; dat vonden de leerlingen bere-interessant” - Jan Jaap Karsten, directeur Groen van Prinstererschool Kampen

Af en toe vindt Jan Jaap zijn rol als schoolleider wel wat eenzaam. „Ik ben het liefst dikke maatjes met iedereen. Maar als je leidinggeeft, moet je beslissingen nemen. En dat is niet altijd voor iedereen leuk. Ik ga best weleens naar huis met een naar gevoel. Dan ben ik blij dat Margreet de context van mijn werk kent en ik bij haar m’n hart kan luchten.”

Steiger

Onderwijs draait om contact met leerlingen, om het afdalen naar het niveau en de leefwereld van kinderen en jongeren, benadrukken beiden. Hoe je dat als docent doet, is volgens hen voor iedereen verschillend. Jan Jaap: „De een kan goed een geloofsgesprek met leerlingen voeren, de ander is weer enorm sociaal.” Zelf droeg hij in zijn starttijd op de Pieter Zandt altijd legerkisten. „Dat vonden die jongens natuurlijk bere-interessant.” Margreet: „Je was docent Nederlands, maar organiseerde bijvoorbeeld ook voetbaltoernooien en ging in tussenuren gerust een balletje trappen.”

„Zo’n moment waarin je samen verdrietig bent, en samen elkaar steunt, vergeet je nooit meer” - Margreet Karsten, gymdocent Pieter Zandt scholengemeenschap

Margreet gaf in een van haar eerste jaren les aan een klas met daarin een groep meiden met wie ze een enorme klik had. „Op een dag was een van hen aangereden door een trekker met daarachter een maaimachine. De klas kwam ontredderd op school. Ik zie ons nog staan, met de armen om elkaar heen, huilend. Kijk, zo’n moment van gedeeld verdriet vergeet je nooit meer. Het is gelukkig allemaal goedgekomen met die leerling, maar juist op zo’n moment ervaar je sterk hoe betekenisvol het beroep van leraar is.”

Als je slaagt in het opbouwen van een relatie is onderwijs dankbaar werk, beaamt Jan Jaap. Ooit stond hij met een van zijn leerlingen op de steiger om samen zijn huis van een likje verf te voorzien. „De ouders van die leerling lagen in scheiding. Ik trok veel met die jongen op en hoorde dat hij een baantje zocht – ook om af en toe wat om handen te hebben.” Zelf wilde Jan Jaap zijn huis opknappen. „Toen heb ik in de vakantie twee weken met die leerling op de steiger gestaan.” Af en toe komt hij hem nog tegen. „Dan hebben we zo weer een praatje. Kijk, dat zijn relaties die een leven lang meegaan.”