Twee op de drie aanvragen bij een noodhulpbureau voor een gift, lening of spullen komen van alleenstaanden zonder kinderen. Die groep blijft bij het Rijk en de gemeenten vaak onder de radar, zegt directeur Nathalie Boerebach van SUN Nederland.
Onder de vlag van de Stichting Urgente Noden Nederland (SUN Nederland) werken 33 noodhulpbureaus in ruim honderd gemeenten. Zij steunen jaarlijks enkele duizenden mensen in dringend financiële problemen die nergens anders meer terechtkunnen. De hulp varieert van een gift voor het kopen van eten of medicijnen tot de levering van een wasmachine.
De stichting registreert de noodhulpaanvragen sinds twee jaar in een landelijke databank. Een analyse leverde deze maand een opvallende statistiek op: 64 procent van de aanvragen is afkomstig van alleenstaanden.
Had u dit verwacht?
„Hulpverleners voelden het misschien wel aan, maar we zien het nu voor het eerst in een hard cijfer terug. Het valt ons op dat er voor die grote groep alleenstaanden, die financieel niet kan rondkomen, zo weinig aandacht is. Gezinnen met kinderen staan veel meer in de publieke belangstelling. Dat is belangrijk, want een kind hoort niet in armoede op te groeien. Maar alleenstaanden dreigen daardoor vergeten te worden.”
Waardoor komt juist die groep in problemen?
„Het dagelijks leven is duurder voor mensen die alleen zijn. Zij moeten vaste lasten als huur, energie en verzekeringen alleen betalen. Ook de kosten voor boodschappen kunnen ze met niemand delen. Bovendien komen ze niet in aanmerking voor tegemoetkomingen en regelingen waarop gezinnen wel een beroep kunnen doen.
Het is niet alleen het gebrek aan geld. Een deel van deze mensen heeft ook moeite met het onderhouden van sociale contacten. Ze zijn vaker eenzaam, kunnen geen werkkring vasthouden of hebben helemaal geen sociaal netwerk.
Sommigen hebben wat ik een bijzonder profiel noem. Ze zijn alleen én verstandelijk beperkt, of ze zijn eenzaam én langdurig verslaafd.”
Hoe kritisch bent u met het geven van geld of goederen?
„Een eerste screening gebeurt door de hulp- of dienstverlener die de noodsituatie waarneemt en een aanvraag indient. Dat kan bijvoorbeeld een maatschappelijk werker zijn, een schuldhulpverlener of een vluchtelingenwerker. Daarna bekijken wij of het echt om nood gaat en niet om een mooie wens.
Een voorwaarde is verder dat iemand al een beroep heeft gedaan op alle bestaande hulp en voorzieningen. Denk aan bijzondere bijstand van de gemeente of een fonds voor schoolboeken. Doorverwijzen naar potjes die hulpverleners nog niet kennen, doen we heel veel. Pas als die er niet meer zijn, komt onze noodhulp in beeld. Die kunnen we binnen 24 uur geven.”
U wilt meer aandacht voor de situatie van alleenstaanden. Hebt u concrete voorstellen?
„Daar moeten we als samenleving gezamenlijk over nadenken. Er zijn algemene zaken die het Rijk of de gemeenten kunnen aanpakken om armoede tegen te gaan, zoals het verhogen van het minimumloon. Maar ik denk ook aan meer eenpersoonsmaaltijden in supermarkten. En laten we iets aan de eenzaamheid doen, ervoor zorgen dat mensen zich minder afsluiten en eerder om hulp vragen. Alleen al het benoemen van deze groep in discussies over armoede is een goede zaak.”
Kunnen kerken helpen?
„Kerken kunnen helpen om het probleem bespreekbaar te maken en een vangnet creëren dat mensen doorverwijst naar noodhulpbureaus.
Er zijn kerken waar het niet in de eigen gemeente speelt, maar die graag buitenstaanders willen helpen. Zij kunnen ons werk steunen met donaties.
In andere gemeenten zitten alleenstaanden die misschien uit schaamtegevoel geen hulp van de kerk durven vragen. De hulpverlener kan zo’n aanvraag dan via ons laten lopen.
Er zijn ook kerken die geld aan leden in nood geven, maar tegen het regelwerk aanhikken. Die kunnen wij ontzorgen door het budget en de administratie over te nemen. Zo’n kerk heeft vaak zitting in het bestuur van het noodhulpbureau.”
Nathalie Boerebach, directeur SUN Nederland, over aandacht voor financiële noodsituaties bij alleenstaanden
