„Anche quest’anno/ non cambiare/ stessa spiaggia/ stesso mare”: Ook dit jaar gaan we niet veranderen, maar wordt het weer hetzelfde strand en dezelfde zee. Een nog altijd populair zomerliedje uit 1963 vat het traditionele vakantiegedrag van de modale Italiaan bondig samen.
Hij gaat met zijn gezin naar zee, bij voorkeur naar de plek waar hij elke zomervakantie doorbrengt, in het hotel waar hij de kennissen van vorig jaar terugvindt. De dag wordt doorgebracht op een zogeheten stabilmento balneare, een stranduitspanning, waarop in militaire slagorde eindeloze rijen strandstoelen en parasols zijn opgesteld.
Met zicht op de einder, een krantje in de hand, de kinderen zoet bezig bij de vloedlijn en een kletspraatje met de buren, die ook weer dezelfde stoel hebben gehuurd, zijn twee of drie ontspannende weken zo wel door te komen. (Tot in de jaren 90 waren het er minstens vier, maar sindsdien zijn de prijzen van stranden, hotels en restaurants danig gestegen en de lonen niet.)
Tussen twaalf en drie loopt het strand leeg. Zo wordt de grootste hitte vermeden en bovendien wacht in het hotel, pension, huurappartement of eigen tweede woning een uitgebreide (pasta)lunch, gevolgd door een siësta. In de middag sukkelt de karavaan weer terug, waarbij de kinderen het uitdrukkelijke verbod krijgen om het water in te gaan zolang er nog geen drie uur zijn verstreken sinds de maaltijd. Italiaanse moeders zijn er heilig van overtuigd dat dat levensgevaarlijk is.
Dorp van herkomst
Meer dan de helft van de Italianen brengt de zomervakantie door in eigen land, en circa twee derde daarvan aan zee. (De voornaamste buitenlandse bestemmingen zijn Spanje en Griekenland, en ook daar is het strand het einddoel.) Dat kan ook goed, want Italië heeft ruim 8000 kilometer kust, met 5000 kilometer badstrand.
De geliefdste, en tevens de mooiste, stranden liggen in het zuiden, in de gewesten Sicilië, Sardinië, Apulië en Calabrië. Miljoenen Italianen in het noorden van het land stammen af van zuiderlingen die in de jaren 50 en 60 werk vonden in de industrieën van het noorden. Vaak hebben die nog familie, vrienden of een huis in het dorp van herkomst, waar zij in de zomer steevast terugkeren.
In de eerste weekends van augustus –de Italiaanse vakantiemaand bij uitstek– trekken eindeloze colonnes volgepakte personenwagens zuidwaarts op de Autostrada del Sole (Snelweg van de Zon) op weg naar het zomerverblijf. Daarbij gaat het om fikse afstanden: van Turijn naar Reggio Calabria is 1362 kilometer en ruim 13 uur rijden.
Volksverhuizing
Op de tv worden de Italianen gewaarschuwd wanneer de grootste drukte te verwachten valt en welke dagen en uren dus het beste te vermijden vallen. Dat blijkt redelijk te werken, want veel reizigers stemmen hun vertrek daar ook op af. Hetzelfde gebeurt in de laatste weekends van augustus, wanneer de volksverhuizing in omgekeerde richting gaat.
Er is in de afgelopen jaren wel verandering gekomen in het reisgedrag van de Italianen. Buitenlandse bestemmingen worden populairder, net als meerdere korte trips in plaats van één lange vakantie, en de bergen worden steeds meer het reisdoel voor liefhebbers van een actieve vakantie. De zuidelijke Alpen en de Apennijnen bieden daar ook alle mogelijkheden toe.
Die populariteit strekt zich niet uit tot de grote meren, waarvan Italianen een opmerkelijke afkeer koesteren. Diepe zoete wateren gelden als eng en onbetrouwbaar. Zodoende zijn het Gardameer en het Lago Maggiore in de zomer vooral het domein van Noord-Europeanen.
