Roomser dan de paus graag
De G7 (Groep van Zeven) werd in 1975 opgericht als platform voor ’s werelds grootste industrielanden. Het was op 14 juni voor het eerst in het bijna 50-jarig bestaan van de G7 dat ze werd toegesproken door de pontifex maximus, de ”hoogste bisschop” van de Rooms-Katholieke Kerk, ofwel de paus.
Paus Franciscus sprak de deelnemers toe over kunstmatige intelligentie . Hij ging in op de cultuur van onbeperkte menselijke macht in het kader van een obsessie om alles te controleren en elke begrenzing van het leven te overwinnen. Hierdoor lopen we het risico de controle over onszelf te verliezen. De paus is gemiddeld genomen voorzichtig optimistisch over AI, met als kanttekening dat hij focust op het belang van ethische overwegingen en menselijke betrokkenheid wat betreft zowel de ontwikkeling als het gebruik van de technologie. Enkele van zijn observaties zijn de moeite van het noemen waard:
- Het creatief vermogen van technologie ligt opgesloten in de schepping. Dit verwijst naar het vermogen van de mens –door God gegeven– om steeds weer oplossingen te creëren. De mogelijkheid van dit menselijke ”scheppen” is onderdeel van de natuurlijke orde zoals God die bedoeld heeft. Denk aan de scheppingsorde uit Genesis 1:26-28: de mens die heerschappij voert over de aarde en alles daarop. Of aan Genesis 4:20-22, waar voor het eerst sprake is van ambachten. Enzovoorts. Deze en vele andere voorbeelden geven er blijk van dat menselijke creativiteit en het vermogen om te ontwerpen en te ontwikkelen, een fundamenteel onderdeel zijn van Gods schepping en de rol die God aan ons mensen heeft gegeven.
„Alleen de mens heeft het vermogen ethische besluiten te nemen voor het leven”
- Machines zouden nooit de mogelijkheid moeten hebben om over leven of dood te beslissen. Dit statement gaat in op de ontwikkeling van zogenaamde killerrobots. Deze kunnen, al dan niet met menselijke tussenkomst, missies uitvoeren met een voor de mens dodelijke uitkomst. Dit gaat veel verder dan de bekende Unmanned Arial Vehicles (UAV’s), onbemande verkenningsvliegtuigjes die met name door de oorlogsvoering in Afghanistan en Oekraïne aan bekendheid hebben gewonnen. Om een beeld te geven: een van de kleinste, defensiedrones (momenteel voor verkenningsdoelen) is de Black Hornet . De paus pleitte voor een internationaal verbod op autonome wapens. De mens heeft het unieke vermogen om ethische besluiten te nemen voor het leven, terwijl technologie en dieren dit niet hebben.
„Technologische vooruitgang kan mensen juist ook uitsluiten”
- De paus pleitte voor menselijke regie, waarbij het concept van mens en machine een plaats krijgt en niet de machine in plaats van de mens. Dit onderstreept de noodzaak voor de mensheid om de regie te houden over de ethische kant van technologie. Technologie moet een middel blijven en gebruikt worden tot eer van God.
Het thema menselijke waardigheid komt naar voren in de waarschuwing dat technologie kan worden ingezet om de kloof tussen rijk en arm, tussen onderdrukkende en onderdrukte klassen, te vergroten in plaats van te verkleinen. Verbreding van deze kloof vormt een reëel gevaar van technologische vooruitgang, omdat die mensen kan uitsluiten die niet beschikken over de vaardigheden om met bepaalde technologieën om te gaan.
Ondertussen staat de ontwikkeling van AI niet stil. Stilstand is niet alleen achteruitgang, maar ook economische zelfmoord. Daarom moeten de bezinning op en de ontwikkeling en uitvoering van AI hand in hand gaan.
Alsnog is het goed om de kaders van de paus te gebruiken voor de ontwikkeling van AI. De paus schetst elementen van een ethisch kader voor technologie dat aansluit bij een christelijke houding ten opzichte van techniek. Een bezielde mens met een technologische hulp, samen op weg naar de eeuwigheid. Maar slechts een van de twee haalt de eeuwigheid en moet dan verantwoording afleggen tegenover God.
De auteur is medeoprichter van Techthics, een platform dat nadenkt over de impact van nieuwe technologie op ethiek en christendom.
