„Ik wist niets over Nederland. Alleen ”Ajax” en ”Cruijff” kende ik, die woorden hoorde ik op de radio.” Mustafa Ayranci (71) uit Amsterdam kwam in 1971 als 18-jarige naar Nederland om te werken. Nederland had in die tijd behoefte aan goedkope arbeidskrachten, in Turkije was er een schreeuwend tekort aan banen. En dus sloten de twee landen in 1964 een wervingsverdrag. Met Ayranci vonden duizenden Turken hier werk. En in tegenstelling tot de eerste verwachtingen, bleven ze, zodat er nu in Nederland een Turkse gemeenschap van zo’n 450.000 mensen bestaat.

Hoe staan de zaken er, zestig jaar na dato, voor? Niet al te best, volgens Ayranci, die sinds 2003 voorzitter is van de Turkse Arbeidersvereniging Nederland (HTIB).

Hoe kwam u zelf in Nederland terecht?

„Ik kom uit een gezin van negen kinderen. We waren arm thuis. Ik kon daardoor niet studeren en werk was er nauwelijks. Daarom ben ik naar Nederland gekomen.”

In 1974 behoorde u tot de oprichters van de HTIB. Waarom was de vereniging nodig?

„In de jaren zestig en zeventig kwamen duizenden Turken hier om te werken. Ze moesten in een wildvreemd land hun brood verdienen. Ze kregen brieven die ze niet konden lezen, wisten niet waar ze terechtkonden met hun problemen. Daarom zijn we spreekuren en taalcursussen gaan organiseren. En we demonstreerden tegen ongelijke lonen en slechte pensioenen.”

De tijden zijn inmiddels veranderd. Wat zijn tegenwoordig jullie doelen?

„Ons fundament is nog hetzelfde: we strijden voor gelijke rechten en tonen solidariteit met de democratische krachten in Turkije. Wij willen een democratisch Turkije. Ik vind dat Nederland veel vaker zijn mond moet opendoen over de schending van mensenrechten en de positie van minderheden, zoals Koerden en Armenen, in Turkije. President Erdogan moet daarop aangesproken worden.”

In hoeverre voelen Turkse Nederlanders zich vandaag de dag Nederlands?

„Ik vrees dat het integratieproces momenteel ernstig wordt belemmerd, vanuit Turkije én Nederland. Voor mijn gevoel zijn Turkse Nederlanders een speelbal tussen de Turkse en Nederlandse politiek. Aan mij wordt nog altijd gevraagd of ik Nederlander ben, terwijl ik hier al meer dan vijftig jaar woon. Ik wil bijdragen aan integratie en niet steeds in het hokje van Turk of allochtoon worden geduwd.”

U riep vorig jaar op tot de aanstelling van een Nationaal Coördinator tegen Buitenlandse Inmenging. Wat merkt u van Turkse inmenging?

„Turkije wakkert angst aan onder Turken in Nederland. Mensen zijn bang om iets negatiefs te zeggen over Erdogan, omdat ze verklikt kunnen worden. Leden van de HTIB worden op het vliegveld in Turkije aangehouden en uren vastgehouden. Of ze worden een of twee maanden vastgezet in het politiebureau. Alles om Turken angst aan te jagen, zodat ze hun mond niet opentrekken.

„Leden van de HTIB worden op het vliegveld aangehouden en uren vastgehouden” - Mustafa Ayranci, voorzitter Turkse Arbeidersvereniging Nederland

Persoonlijk heb ik veel bedreigingen gehad toen ik in het verleden uitspraken deed over de Armeense genocide. Maar ik trek me daar niets van aan, want ik weet uit de verhalen van mijn eigen grootouders dat die genocide heeft plaatsgevonden.”

Gaat u nog naar Turkije?

„Ja. Ik blijf spreken. Turkije moet accepteren dat wij burgers zijn van Nederland. We willen met rust gelaten worden.”