Ruim 4000 kinderen in Colombia wachten op adoptie. Maar hun kansen op een nieuwe familie zijn klein: het aantal adopties stagneert al jaren.
Tussen 1970 en 2000 waren buitenlandse adopties meer regel dan uitzondering in Colombia. Zo’n 90 procent van de adopteerbare kinderen werd toegewezen aan buitenlandse families. Daarna is dat percentage gedaald, omdat de Colombiaanse kinderbeschermingsinstantie ICBF voorrang wilde geven aan binnenlandse adopties. Desondanks bleef het aandeel van buitenlandse adoptieouders hoog, en stootte het land in 2020 en 2022 China van de troon als het land waar wereldwijd de meeste adoptiekinderen vandaan kwamen.
Tot eind jaren 90 vonden jaarlijks ongeveer honderd Colombiaanse kinderen een nieuwe familie in Nederland. Ook daarna bleven Nederlandse wensouders Colombiaanse kinderen adopteren. Een van hen is voormalig SGP-Kamerlid Kees van der Staaij, die in 2001 en 2003 twee Colombiaanse kinderen adopteerde.
Sinds 2010 is het aantal adopties flink gedaald in Colombia. Dat jaar werden ruim 3000 kinderen toegewezen aan een nieuwe familie. In 2023 waren dat er nog maar 947. Ook het aantal adopties door ouders uit het buitenland nam af, van 1815 in 2010 tot 364 in 2023.
Misstanden
Dat wil niet zeggen dat de vraag naar adoptieouders is afgenomen. Integendeel: meer dan 4000 kinderen wachten op adoptie in het Zuid-Amerikaanse land. De overgrote meerderheid van hen heeft ”speciale kenmerken”, zoals een medische conditie of broertjes en zusjes die samen met het kind in adoptie zijn gegeven. Buitenlandse adoptieouders mogen alleen deze ”speciale kinderen” adopteren, volgens de regels van de Colombiaanse kinderbescherming.
Zo’n 60 procent van de kinderen is ouder dan 12 jaar. Omdat de meeste adoptieouders een (gezond) kindje tussen 0 en 6 jaar willen adopteren, zijn de kansen van deze kinderen om een nieuwe familie te vinden klein. In de praktijk groeien duizenden kinderen in Colombia dan ook op in kindertehuizen en pleeggezinnen, tot ze de volwassen leeftijd bereiken. ”De zoons en dochters van de kinderbescherming”, heten deze kinderen daarom in de volksmond.
„Het adopteren van een Colombiaans kind is al sinds 2021 niet meer toegestaan in Nederland”
Naast het afnemen van het aantal interlandelijke adopties, leidden vermeende misstanden bij de kinderbeschermingsinstantie ICBF ertoe dat in 2012 het Colombiaanse gerechtshof verordonneerde om alle adoptieprocedures opnieuw te onderzoeken. Zodoende liepen bestaande procedures forse vertragingen op en dook het aantal adopties naar beneden, om in de daaropvolgende tien jaar tussen de 1100 en 1300 per jaar te blijven schommelen.
Ook het aandeel interlandelijke adopties nam af, tot een gemiddelde van ongeveer 45 procent.
Oneindige papiermolen
Hoewel kinderbeschermingsinstantie ICBF stelt dat 98 procent van de wensouders een kind krijgt toegewezen, zeggen critici dat de lange bureaucratische adoptieprocedure veel families ontmoedigt om de procedure voort te zetten. Zo liepen de wachttijden na 2013 voor een adoptie vanuit Nederland op tot vijf jaar, volgens adoptieorganisatie Wereldkinderen. Ook Colombiaanse wensouders zeggen te verzanden in de onmogelijke eisen en de oneindige papiermolen van ICBF.
Volgens cijfers van ICBF wachtten in 2023 377 buitenlandse en 164 Colombiaanse families op een Colombiaans adoptiekind.
Het adopteren van een Colombiaans kind is al sinds 2021 niet meer toegestaan in Nederland. Volgens de commissie-Joustra die Nederlandse adopties onderzocht was er tussen 1967 en 1997 onder andere in Colombia sprake van ernstige misstanden bij de adopties van kinderen. Het kabinet besloot daarop buitenlandse adopties helemaal niet meer toe te staan. Dat besluit zou een jaar later weer worden teruggedraaid voor een beperkt aantal adoptielanden. Colombia bleef echter op de zwarte lijst staan.
