De Britse Conservatieve Partij behaalde bij de lokale verkiezingen van donderdag het slechtste resultaat in 40 jaar. Een gevoelig verlies voor de Britse premier Rishi Sunak, wiens positie wankelt. Zijn vooruitzichten voor de nationale verkiezingen in het najaar zijn niet rooskleurig.
Met de lokale verkiezingen in 107 gemeenten in Engeland en Wales verloor de Conservatieve Partij 474 zetels. Labour komt als grootste naar voren met in totaal 1158 zetels (+186), gevolgd door de Liberal Democrats met 522 zetels (+104). Op de derde plaats eindigt de Conservatieve Partij met 515 zetels.
Labourleider Keir Starmer beschouwt de verkiezingsuitslag als een „seismische overwinning”. Maar ondanks zware verliezen, onder meer in Blackpool South, wist de Conservatieve Partij succesjes te boeken. Zo bleef bijvoorbeeld de burgemeesterspost van Ben Houchen in Tees Valley behouden. Gevreesd werd dat zijn kiesdistrict, een conservatief bolwerk, een andere burgemeester zou kiezen. Houchen won echter met 54 procent van de stemmen, weliswaar tegen 73 procent in 2021.
Migratie
De toch wel dramatische resultaten van donderdag plaatsen Sunaks leiderschap onder een vergrootglas. Veel Britten zijn ontevreden over de achterblijvende economische groei, de hoge inflatie, de publieke gezondheidsdienst NHS die op instorten staat en de toegenomen migratie naar het VK.
Eind dit jaar vinden nationale parlementsverkiezingen plaats en de lokale verkiezingen van nu worden gezien als een belangrijke graadmeter daarvoor. Volgens de laatste peilingen zal Sunaks partij bij die stembusgang voor het eerst in veertien jaar verliezen van Labour. De partij kan niet eens op 20 procent van de stemmen rekenen, terwijl Labour met 44 procent ruim aan kop gaat.
Stuurloos
Binnen de Conservatieve Partij heerst veel onvrede over Sunak. De voormalige minister van Binnenlandse Zaken, Suella Braverman, zegt dat „het plan van de premier niet werkt”. Volgens haar „zullen we met dit tempo geluk hebben als we bij de volgende verkiezingen nog conservatieve parlementsleden overhouden”.
Toch zien veel conservatieven een afzetting van de huidige premier niet zitten. Het zou het beeld van een diep verdeelde, stuurloze Conservatieve Partij alleen maar versterken. Afgezien van een enkeling roepen binnen de partij nog geen stemmen op tot aftreden van Sunak.
De kans op een opleving voor de Conservatieve Partij lijkt ook na een leiderswissel klein, blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau Opinium Research. Eventuele kandidaten zouden nog slechter presteren dan Sunak bij nationale verkiezingen. Alleen fractieleider Mordaunt zou voor de partij een marginale plus opleveren. Maar ook met haar wacht de Conservatieve Partij eind dit jaar een verpletterende nederlaag, suggereren de peilingen.
