Zaterdag 7 oktober. In alle vroegte gaat in de kibboetsen en steden in het zuiden van Israël het luchtalarm af. De bevolking spoedt zich naar schuilkelders en versterkte kamers, in afwachting van de zoveelste beschieting vanuit de Gazastrook. Binnen afzienbare tijd zullen de sirenes wel weer zwijgen en zal de rust van de sabbat terugkeren.

Niets blijkt minder waar. Binnen enkele uren ontvouwt zich een ongekend drama waarvan de littekens voor altijd in de Israëlische psyche staan gekerfd. Hamasterroristen overspoelen de grens en richten een bloedbad aan onder weerloze burgers. Hun moordpartijen gaan gepaard met verkrachting, plundering en de ontvoering van zo’n 250 gijzelaars richting de Gazastrook. Velen spreken nadien van een „kleine Holocaust”.

De rest is geschiedenis. Van meet af aan is duidelijk dat het oorlog wordt. Israël formuleert twee belangrijke uitgangspunten voor die campagne: vernietiging van de militaire en bestuurlijke capaciteit van Hamas en de terugkeer van alle gijzelaars. Zes maanden later zijn beide doelstellingen nog niet gehaald.

De Israëlische strijdkrachten hebben Hamas weliswaar een enorme slag toegebracht. Maar nog altijd wacht daar het laatste bolwerk van de Palestijnse terreurbeweging: de zuidelijke stad Rafah. Daar hebben zich zo’n 1,5 miljoen ontheemden verzameld, wat een militaire operatie tot een enorm risico maakt. Bovendien zijn alle ogen in de wereld op het gebied gericht en heeft zelfs Israëls trouwste bondgenoot Amerika de regering-Netanyahu te verstaan gegeven dat Washington fel tegen zo’n offensief is.

De Amerikaanse waarschuwing is tekenend voor de veranderende opstelling van het Witte Huis richting Israël. Weliswaar steunen de VS de Joodse staat nog altijd met honderden miljoenen dollars aan militair materieel, maar de toonzetting van Washington is behoorlijk verhard. Dat bleek deze week ook toen bij een Israëlische luchtaanval zeven medewerkers van een humanitaire organisatie in de Gazastrook om het leven kwamen. De Amerikaanse president Joe Biden toonde zich niet alleen hevig verontwaardigd, maar beschuldigde Israël ervan veel te weinig te doen om de levens van hulpverleners te beschermen.

De Amerikaanse kritiek valt echter in het niet bij de wereldwijde haat die zich tegen Joden in het algemeen en Israël in het bijzonder manifesteert. De aanvankelijke verontwaardiging over de aanslagen van 7 oktober sloeg al snel om in regelrechte woede over het militaire optreden van de Joodse staat in de Gazastrook. De aanleiding voor de oorlog lijkt voor velen allang geen rol meer te spelen in de oordeelsvorming rond het conflict.

Die internationale druk zorgt er niet alleen voor dat de speelruimte van Israël beperkt is, maar ook dat Jeruzalem naast een militaire campagne tevens een intensieve informatieoorlog te voeren heeft.  In die woordenstrijd staat de Joodse staat bijna steeds op achterstand, juist vanwege de beeldvorming die nauwelijks ruimte voor realistische bijstelling biedt.

Het is echter niet alleen de toenemende internationale druk die Israël parten speelt. Ook in eigen land neemt de kritiek –en daarmee de verdeeldheid– toe. De oorlog zorgde er aanvankelijk voor dat de bevolking de gelederen sloot en als één man achter de regering stond. De massale protesten tegen de rechts-religieuze coalitie, die voor 7 oktober het straatbeeld in Jeruzalem en Tel Aviv bepaalden, waren plotseling van de baan.

Inmiddels begint die solidariteit flinke barsten te vertonen. Dat heeft vooral te maken met de groeiende onvrede over het uitblijven van een deal over de vrijlating van de resterende gijzelaars. Nog altijd zitten 134 mensen vast in de Gazastrook – dood of levend. Hamas lijkt vooralsnog niet van plan van zijn eis af te wijken dat Israël zich volledig uit het gebied terugtrekt. En dus ligt een nieuwe overeenkomst niet in het nabije verschiet.

Maar dat is niet het enige. Ook op andere terreinen lijkt de verdeeldheid in de Israëlische samenleving weer toe te slaan. Het hooggerechtshof bepaalde vorige week dat het leger vanaf 1 april ook religieuze studenten voor de dienstplicht moet oproepen. Dat leidde al tot protesten van de ultraorthodoxe gemeenschap, onder andere in Jeruzalem en Bnei Brak.

Het besluit van de opperrechters kan echter ook aanzienlijke politieke gevolgen krijgen. De religieuze partijen in de coalitie hebben gedreigd uit de regering te stappen als er geen wetgeving komt die de ontheffing van dienstplicht voor religieuze studenten naar tevredenheid garandeert. Daartegenover dreigt oppositieleider Benny Gantz het oorlogskabinet te verlaten als de ultraorthodoxen hun uitzonderingspositie –juist in deze tijd van oorlog– blijven houden.

„Israël moet in september vervroegd naar de stembus” - Benny Gantz, leider oppositie Israël

Diezelfde Gantz riep deze week op tot vervroegde verkiezingen – liefst al in september.  De mogelijkheid van een vervroegde gang naar de stembus is –gezien de politieke en maatschappelijk verdeeldheid– zeker niet denkbeeldig. De vraag is of die zal bijdragen aan meer stabiliteit en eensgezindheid in een land dat voorlopig nog in oorlog is.

Die oorlog zou zich ook nog altijd naar andere fronten kunnen uitbreiden. Het afgelopen halfjaar zijn Israël en de Libanese terreurbeweging Hezbollah vrijwel dagelijks in gevecht geweest aan de noordgrens van de Joodse staat. Onder andere omstandigheden zou dat conflict allang in een grote confrontatie zijn ontaard.

Tot nu toe hebben de Iraanse broodheren van Hezbollah nog geen groen licht gegeven voor een totale oorlog. Dat zou kunnen veranderen na de uitschakeling van twee hoge Iraanse generaals bij een Israëlische luchtaanval in Damascus, begin deze week. Teheran heeft met harde vergeldingsacties gedreigd, waar in Israël terdege rekening mee wordt gehouden.