„Waarom mogen wij Gaza niet in?” was de meest gehoorde klacht van een groep buitenlandse journalisten waarmee ik een paar maanden geleden aan de grens tussen Israël en Gaza was. „Daar wil je nu echt niet zijn”, was het antwoord van een hoge Israëlische legerofficier, die net iets over de verschrikkingen op het slagveld had verteld. Daar konden de verslaggevers het mee doen. Maar die vraag staat nog steeds en is alleen maar prangender geworden.

Er valt natuurlijk te twisten over het morele dilemma of je als verslaggever je leven moet wagen door een actief oorlogsgebied binnen te gaan. Maar er zijn ook minder gevaarlijke varianten denkbaar, waarbij je toch met eigen ogen kunt zien wat zich daar afspeelt en daar verslag van kunt doen.

Nu moeten we het voornamelijk doen met verhalen en beelden van lokale burgers en hulpverleners. Over hun bedoelingen mogen dan misschien weinig twijfels bestaan, dat maakt nog niet dat hun berichten onafhankelijk te verifiëren zijn.

Dat geldt in het kwadraat voor de propaganda van Hamas, hoewel sommige media en internationale instanties er kennelijk geen probleem mee hebben die als bron voor hun berichtgeving op te voeren. Over de betrouwbaarheid van de informatie die de Palestijnse terreurbeweging verstrekt, hoeven weinig illusies te bestaan. Dat heeft de inmiddels beruchte aanval op een ziekenhuis in Gaza-Stad in oktober wel bewezen. Hamas gaf Israël daar direct de schuld van, terwijl die treffer van een Palestijnse raket afkomstig was. En zo zijn er talloze andere voorbeelden van doelbewuste misleiding.

Raadplegen van de Israëlische pers kan zeer zeker helpen om de gebeurtenissen beter in perspectief te plaatsen. Maar ook die bronnen zijn niet het einde van alle tegenspraak en bovendien bevinden zich uiteraard geen Israëlische journalisten in Gaza.

Het gebrek aan onafhankelijke berichtgeving heeft vanzelfsprekend grote gevolgen voor de beeldvorming rond het conflict. Israël ligt altijd al onder het vergrootglas van de wereld, maar sinds het uitbreken van deze oorlog geldt dat in het bijzonder. Regelmatig worden oorzaak en gevolg —soms doelbewust— door elkaar gehaald. Daarom is het noodzakelijk om steeds te benadrukken dat Israël na de gruwelijke aanslagen van 7 oktober een gerechtvaardigde strijd voert om Hamas militair en bestuurlijk uit te schakelen.

Dat neemt niet weg dat er net zo goed oog moet zijn voor de effecten van de oorlog, ongeacht bij wie de oorzaak van het huidige conflict ligt. Die gevolgen laten zich gelden onder Israëliërs, die geliefden hebben verloren of in spanning verkeren over het lot van gijzelaars. Maar ook onder Palestijnen, die onder erbarmelijke omstandigheden proberen het geweld te overleven.

__