„Ook in Nederland zien we het rechts-populisme zich sterk maken. Ook in Nederland krijgt de polarisatiepolitiek nu ruim baan, door een nieuw kabinet waarin de PVV volwaardig deelneemt”, speecht CDA-leider Henri Bontenbal. Het is zaterdag en op het congres van zijn partij staat hij stil bij twee oorlogen: de Tweede Wereldoorlog van vroeger en die tussen Rusland en Oekraïne nu.

Bontenbal hekelt partijen die beweren dat terugvechten in Oekraïne geen goede strategie is. „Die hebben van vrijheid niets begrepen”, zo haalt hij uit naar onder meer de PVV. Voor partijen als die van Wilders betekent vrijheid volgens hem niets meer dan „vrijblijvendheid en onverschilligheid”.

Het congres staat in het teken van de Europese verkiezingen die in juni worden gehouden. In het Europarlement bezet het CDA momenteel vijf zetels, maar in de peilingen staat de partij op verlies. Lijsttrekker Tom Berendsen voert campagne met het verhaal dat Europa in geopolitiek opzicht in sneltreinvaart volwassen moet worden. Forse investeringen in de defensiecapaciteit zijn daarvoor nodig, aldus het CDA-verkiezingsprogramma. Dat stelt dat de norm om 2 procent van het bruto binnenlands product (bbp) uit te geven aan defensie in alle EU-landen moet worden gehaald.

De leden doen er nog een schepje bovenop. Zij gaan akkoord met een wijzigingsvoorstel van de afdeling Leiden: niet 2 procent, maar „minimaal” 2 procent.

”Minder EU”, de inzet van populisten, wijst Berendsen van de hand. Uit de EU stappen en een hek om Nederland zetten als oplossing voor het asielbeleid? Nee, betoogt hij. „We hebben afspraken nodig met de landen waar de migranten in de bootjes stappen. Die afspraken kan Nederland zelf niet maken. Je moet aan tafel zitten met de kracht van 27 lidstaten.”

Nederland moet aan tafel zitten met de kracht van 27 lidstaten

Partijleider Bontenbal geeft zijn speech een Europees tintje door te benadrukken dat de strijd tegen het populisme niet alleen in Europa moet worden gevoerd. „Partijen die willen vechten voor de ziel van Europa moeten beginnen in Nederland.”

Huiswerk

Geregeld onderbreken de ongeveer duizend CDA’ers die naar het congres in Nijkerk zijn gekomen Bontenbal met enthousiast applaus. Zijn naam valt ook in positieve zin in het eindverslag van een commissie onder leiding van CDA-gedeputeerde Mirjam Sterk. Die onderzocht de nederlaag van de partij bij de laatste Tweede Kamerverkiezingen.

Mede dankzij Bontenbal stond het team CDA tijdens de campagne als een huis, vindt de commissie. Maar, benadrukt Sterk, er is ook nog huiswerk te doen. „Het CDA moet stevige keuzes maken op een aantal herkenbare thema’s”, zo valt te lezen in het rapport.

De ruim tweehonderd CDA’ers die zich zaterdag melden in zaal Vincent in het congresgebouw snappen maar al te goed dat er werk aan de winkel is. Ze hebben ingetekend voor een brainstormsessie om inspiratie op te doen voor de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2026. Heeft het CDA nog een onderscheidend verhaal, is een van de vragen die uit de groep komt.

Voor Thomas Steenkamp, voorzitter van het CDA in Zuidplas, is dat geen vraag. „De grondslag van het CDA is de Heilige Schrift”, benadrukt hij. „Op bladzijde 1412 van de Bijbel staat niet hoe we het precies moeten doen, maar we laten ons er wel door inspireren.”

Het Utrechtse CDA-raadslid Jantine Zwinkels, dat de sessie leidt, knikt instemmend. „Hier word ik warm van”, zegt ze.