Bontenbal noemde het „puur egoïsme” om Poetin in Oekraïne zijn gang te laten gaan. Poetin is als de man die op een dag in je slaapkamer staat, citeerde Bontenbal schrijfster Lisa Weeda. „Je vraagt hem weg te gaan, maar je vrienden zeggen je: „Maak je niet druk.” En als hij je hele huis heeft ingenomen, is hun reactie: „Misschien moet je maar op zoek naar een andere plek.”

Politici die beweren dat terugvechten in Oekraïne geen goede strategie is, hebben van vrijheid niets begrepen, zo haalde Bontenbal uit naar onder meer de PVV. „Voor onze vrijheid is een hoge prijs betaald”, zei hij met verwijzing naar de Tweede Wereldoorlog, „en daarmee hebben wij een grote verantwoordelijkheid om ook andere landen te hulp te schieten.” Plannen om meer geld te investeren in defensie zal het CDA om die reden steunen, aldus Bontenbal.

Maar, zo vervolgde hij, partijen die willen vechten voor de ziel van Europa moeten de strijd in Nederland beginnen. „Ook in Nederland zien we het rechtspopulisme zich sterk maken. Ook in Nederland krijgt de polarisatiepolitiek nu ruim baan, door een nieuw kabinet waarin de PVV volwaardig deelneemt. Populisten zeggen voor vrijheid te strijden, maar hun definitie van vrijheid is niets anders dan lekker doen waar je zelf zin in hebt.”

In zijn speech beaamde hij dat er voor het CDA in Nederland veel werk aan de winkel is. Tussen de christendemocratische idealen en de werkelijkheid gaapt nog een gat, gaf Bontenbal aan. Zijn inzet is die te overbruggen en daar horen wat hem betreft drie voornemens bij: kiezen voor hoopvolle en fatsoenlijke politiek, inzetten op meer gemeenschapszin, bloeiende verenigingen en buurten en nieuwe beleidsvoornemens blijven baseren op de aloude CDA-beginselen van verantwoordelijkheid, solidariteit, rechtvaardigheid en rentmeesterschap. In dat verband noemde hij ook de waarden van familie, tradities en burgerschap.

De lijsttrekker van het CDA in Europa, Tom Berendsen, omschreef de komende Europese verkiezingen als een strijd om het behoud van de Europese Unie als waardengemeenschap. Hij somde op wat volgens het CDA voor die strijd zoal nodig is. Net als Bontenbal zette hij ook het op orde brengen van de defensiecapaciteit op één.

Het CDA zal zich in Europa verder sterk maken voor wat de partij noemt „groene en strategische industriepolitiek.” Groten bedrijven moeten verduurzamen, maar ontvangen daarvoor wel financiële steun om te voorkomen dat ze Europa verlaten.
Dat moet ervoor zorgen dat de EU-burgers minder afhankelijk zullen zijn van fossiele energie van buiten Europa en ook op andere gebieden zelfvoorzienend blijft. Een ander speerpunt is grip krijgen op migratie. Daarvoor moet de EU partnerschappen sluiten met vertreklanden, aldus Berendsen. Het uiteindelijke doel is dat de asielopvang in ontvangstlanden zoals Nederland uit zijn voegen barst.

Tijdens het congres kwam ook de Utrechtse CDA-gedeputeerde Mirjam Sterk aan het woord. Zij was voorzitter van een commissie die de afgelopen maanden de voor het CDA teleurstellend verlopen Tweede Kamerverkiezingen van november evalueerde. In haar toelichting somde Sterk het ene na het andere pluspunt op. Zo riep ze in herinnering dat de keus van de partij voor Henri Bontenbal als lijsttrekker voor nieuwe energie zorgde. „Het team CDA stond als een huis, het enthousiasme was overal voelbaar en het clubgevoel was weer helemaal terug”, zei Sterk.

Nog wezenlijker is volgens haar dat de partij er tijdens de campagne in slaagde een fundament te leggen waarop het CDA in de toekomst kan voortbouwen. Daarvoor is echter nog wel het nodige huiswerk te doen, aldus Sterk, onder andere op het gebied van profilering.

Zo moet het CDA volgens de commissie stevige keuzes maken op een aantal herkenbare thema’s. De zaterdag geïnstalleerde nieuwe partijvoorzitter, Jean Wiertz, moet de bezinning daarover aanjagen, aldus Sterk.

De manier waarop Bontenbal de strijd aanbindt met de PVV past helemaal bij de aanbevelingen van de commissie, zo viel uit Sterks woorden op te maken. „In een samenleving die hunkert naar authenticiteit en verbinding, in die samenleving blijft er plek voor een middenpartij als het CDA. Die plek is misschien anders dan voorheen, maar wezenlijker dan ooit”, aldus Sterk.