De Adviesraad Migratie stelt in een woensdag verschenen rapport dat gedetacheerde arbeidsmigranten een groot risico lopen om als derderangsburger behandeld te worden.

Via de constructie met detachering werken mensen van binnen of buiten de EU in Nederland, maar voor een bedrijf uit een ander Europees land. Volgens de Adviesraad is daardoor vaak onduidelijk wat de rechten van zulke arbeidsmigranten zijn en ligt uitbuiting op de loer. Zo zijn gedetacheerde migranten in veel gevallen afhankelijk van hun werkgever voor onderdak. Ook lopen zij volgens de raad het risico niet het loon, de sociale zekerheid en arbeidsvoorwaarden te krijgen waar zij recht op hebben.

De Adviesraad vindt dat dergelijke constructies in sommige sectoren uitgesloten moeten worden. Ook wordt het kabinet aangeraden malafide werkgevers harder aan te pakken en op internationaal niveau betere afspraken te maken.

CNV-voorzitter Piet Fortuin stelt dat de overheid snel werk moet maken van handhaving bij misstanden bij arbeidsmigranten. Een wet van demissionair minister Van Gennip (Sociale Zaken) die de regels voor uitzendbureaus aanscherpt, gaat naar verwachting in 2026 in. In de nieuwe situatie moeten de bureaus onder meer een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) indienen en een waarborgsom van 100.000 euro overmaken. CNV vindt echter dat die maatregelen te lang op zich laten wachten.

Problematisch

De RMU laat bij monde van de coördinator arbeidsvoorwaardenbeleid Jan Schreuders weten dat „de situatie rondom arbeidsmigranten in Nederland ondanks alle goede bedoelingen problematisch blijft; grote groepen werknemers ontrekken zich aan ons zicht”.

Het grootste probleem probleem van arbeidsmigranten is hun complete afhankelijkheid van hun Nederlandse inlener of werkgever, constateert ook Schreuders. „Daarom moeten we niet alleen kijken naar de overheid, maar ook naar die werkgevers en inleners die het kennelijk geen probleem vinden om slecht met mensen om te gaan en weinig belangstelling hebben voor de mens achter hun werknemer.”

Recordaantal

Enkele jaren geleden riep de Arbeidsinspectie op tot beperking van de arbeidsmigratie. Volgens inspecteur-generaal Rits de Boer van de Nederlandse Arbeidsinspectie kijkt de politiek nog steeds te weinig naar manieren om de vraag naar arbeidskrachten te verminderen. Werkgevers en de politiek bedenken „allemaal dingen om het arbeidsaanbod verder te vergroten”.

De Boer wil kijken waar die enorme vraag vandaan komt. „In 2022 kwamen er 380.000 werkenden bij in Nederland.” Een recordaantal sinds de Tweede Wereldoorlog, onderstreept de inspectiebaas. „Dat is ontzettend fijn, want daardoor kan eigenlijk iedereen in Nederland die wil werken, werken.” Maar tegelijkertijd was in dat jaar sprake van het „allergrootste gevoelde tekort op die arbeidsmarkt”.

Hoeveel werkenden hadden er dan bij moeten komen, vraagt De Boer zich af. „500.000? 600.000?” Hij wil dat onderzocht wordt waar die vraag vandaan komt. En, zegt hij: „kijk ook naar de overheidsbestedingen.” Investeringen van de overheid leiden ook tot meer vacatures.