Herzog zal in Amsterdam samen met koning Willem-Alexander de opening van het museum bijwonen. Zijn aanwezigheid riep echter felle reacties op vanwege de oorlog in Israël en Gaza.

Echter, „de reden om hem uit te nodigen is voor ons heel helder”, zegt de directeur van het Amsterdamse museum, Emile Schrijver. „Het conflict in Israël en Gaza houdt alle gemoederen bezig, dus ik snap de ophef. Dat zijn komst ook tot negatieve gevoelens leidt, betreur ik ook.”

Volgens Schrijver is het echter niet aan de directie van een museum om uitspraken te doen over de politiek van Israël. „Of het politiek wenselijk is om Herzog uit te nodigen, daar gaan wij niet over. De politieke opwinding is er een voor Den Haag.”

Volgens de directeur laat de huidige commotie zien hoe belangrijk het thema van het Holocaustmuseum ook vandaag de dag is. „Het gaat over de moord op 102.000 Nederlandse Joden, en de situatie waarin we elkaar niet meer als mens waarnemen. De ophef laat zien dat deze vragen relevanter zijn dan ooit.”

Andere rol

Meer dan tweehonderd moskeeën, verenigd in het regionale samenwerkingsverband K7, vroegen het museum vrijdag om Herzog tijdens de opening een andere rol te geven. Schrijver zegt dat de Israëlische president geen andere of grotere rol heeft dan de andere staatshoofden die zijn uitgenodigd, de Oostenrijkse bondspresident Alexander Van der Bellen en de Duitse Bondsraadvoorzitter Manuela Schwesig. „Herzog heeft niet zo’n grote rol als iedereen denkt”, zegt hij daarover. „Hij houdt een korte toespraak en staat niet naast de koning als het museum geopend wordt. Absoluut niet.”

Schrijver hoopt dat de aandacht ondanks alle commotie tijdens de opening gaat naar datgene wat er in de Tweede Wereldoorlog met Nederlandse Joden is gebeurd. „Ik hoop dat we het op dat moment alleen daarover kunnen hebben en het een waardige ceremoniële opening wordt.”

Meerdere pro-Palestijnse organisaties bekritiseerden de komst van Herzog. De Israëlische president „mag naar Amsterdam komen”, zegt Stichting Plant een Olijfboom, maar wel „om opgepakt te worden en naar het Internationaal Strafhof gebracht te worden, waar hij thuishoort”, zegt directeur Esther van der Most. Ze vindt zijn komst „stuitend”. „Juist in een tijd dat een genocide zich voltrekt in Gaza, komt een president van een regime dat misdaden tegen de menselijkheid begaat. En hij gaat nota bene naar de opening van een museum dat mensen moet wakker schudden dat genocide nooit meer zou mogen gebeuren”. Volgens Van der Most zou het holocaustmuseum geopend moeten worden zonder politieke lading. „Het is heel belangrijk dat we niet vergeten dat ”never again” voor iedereen moet gelden.”

De stichting organiseert zondag zelf geen acties, maar ondersteunt bijvoorbeeld wel Erev Rav, de Joodse organisatie die een demonstratie op het Amsterdamse Waterlooplein organiseert.

Vergezocht

Verschillende Joodse organisaties zoals het Centraal Joods Overleg (CJO) en het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) scharen zich juist achter de komst van de Israëlische president. Het CJO vindt de ontstane commotie „vergezocht”, aldus voorzitter Chanan Hertzberger. „We zijn blij dat de president aanwezig is. Hij vertegenwoordigt de inwoners van het enige Joodse land ter wereld en heeft een ceremoniële functie. Hij beïnvloedt de Israëlische regering niet.”

Het CIDI vindt het „alleen maar logisch” dat Herzog bij de opening is, zegt directeur Naomi Mestrum. „Dat zo’n president mag komen, betekent niet dat je achter elke actie van Israël staat, maar er is veel meer nuance dan hoe zwart-wit zijn komst nu wordt uitgelegd.”

SGP-Kamerlid Diederik van Dijk kritiseert tegenstanders van de komst van Herzog. „Hoe gewetenloos ben je om de vertegenwoordiger van het thuisland voor alle mensen die de Holocaust overleefden, te willen weren bij opening van een Holocaustmuseum?”, schrijft hij op X.