Een grondoffensief in Rafah is nog niet begonnen, maar de Israëlische luchtmacht voerde er maandag in alle vroegte opnieuw zware luchtaanvallen op doelen van Hamas uit. Daarbij kwamen volgens het Palestijnse ministerie van Gezondheid 52 mensen om het leven. Het gaat echter om onbevestigde berichten en bovendien maakt het departement geen onderscheid tussen burgers en terroristen bij het noemen van dodentallen. Zaterdag voerde Israël ook al luchtaanvallen op doelen in Rafah uit.

Afgelopen vrijdag gaf de Israëlische premier Benjamin Netanyahu opdracht de stad aan de grens met Egypte te ontruimen om het leger de ruimte te geven de laatste verzetshaarden van de Palestijnse terreurbeweging uit te schakelen. In Rafah houden zich veel Hamasterroristen schuil, nadat ze uit andere delen van de Gazastrook waren verdreven.

Die ontruiming is een bijzonder lastige operatie omdat in Rafah en omgeving naar schatting een miljoen ontheemde Palestijnen hun toevlucht hebben gezocht. Zij verlieten het noorden van Gaza nadat Israël daar het offensief tegen Hamas was begonnen. Volgens Netanyahu kunnen de burgers naar een gebied ten noorden van Rafah, dat het leger inmiddels van Hamasleden heeft gezuiverd.

Burgerslachtoffers

De vrees bestaat echter dat een Israëlisch offensief in het overvolle gebied tot veel burgerslachtoffers zal leiden. De Amerikaanse president Joe Biden zei zondag dat zo’n operatie niet op de steun van de VS kan rekenen. Hij drong er bij Israël op aan niet door te gaan met de aanvallen zonder een gedegen plan dat de veiligheid garandeert van de ontheemden. In een telefoongesprek met Netanyahu vroeg hij om „dringende en specifieke stappen” om de doorvoer van humanitaire hulp naar „onschuldige” Palestijnse burgers te vergroten.

Ook uit andere delen van de wereld klinkt veel kritiek op de Israëlische plannen. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock waarschuwde zondag voor „een humanitaire catastrofe” en zei dat „de bevolking van Gaza niet in het niets kan verdwijnen”. Ook EU-buitenlandchef Josep Borrell en demissionair minister van Buitenlandse Zaken Hanke Bruins Slot spraken hun bezorgdheid uit.

De krachtigste waarschuwing kwam van Egypte. Caïro vreest dat een Israëlisch grondoffensief in Rafah tot een grote vluchtelingenstroom richting de aangrenzende Sinaï zal leiden. De Egyptische regering dreigt zelfs het vredesverdrag met Israël op te schorten als Jeruzalem de plannen doorzet.

Hamas heeft gezegd dat een grondoffensief in Rafah „een bom legt” onder de onderhandelingen over uitwisseling van gijzelaars. De Palestijnse terreurbeweging houdt nog altijd meer dan honderd Israëliërs vast in de Gazastrook. Achter de schermen heeft overleg plaats over vrijlating van de ontvoerden, hoewel die besprekingen al wekenlang geen concrete resultaten hebben opgeleverd.

Tunnelnetwerk

Voor Israël is het echter geen optie om Rafah niet aan te vallen, verklaarde Netanyahu zondag. In een interview met de Amerikaanse zender ABC News zei de Israëlische premier dat afzien van het offensief hetzelfde is als de oorlog verliezen. Een van de doelen die Israël zich heeft gesteld is de vernietiging van de militaire capaciteit van Hamas.

Elders in de Gazastrook wordt intussen ook nog steeds zwaar gevochten en worden nog altijd wapenopslagplaatsen en militaire infrastructuur van Hamas ontmanteld. Zaterdag maakte het Israëlische leger bekend dat het een tunnelnetwerk van Hamas heeft ontdekt dat deels onder het hoofdkwartier loopt van UNRWA, de VN-organisatie voor hulp aan Palestijnse vluchtelingen. Volgens het leger had Hamas ook toegang tot het complex in Gaza-Stad.

Naar aanleiding daarvan eiste de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Israel Katz dat het hoofd van UNRWA opstapt. De ontdekking wijst op de „diepe betrokkenheid” van de VN-organisatie met Hamas, schreef Katz op X.

Commissaris-generaal van UNRWA, Philippe Lazzarini, zei zaterdag dat zijn organisatie het kantoor enkele dagen na het begin van de oorlog tussen Israël en Hamas heeft verlaten en niet op de hoogte was van tunnels. Katz noemde dat „niet alleen absurd, maar een belediging van het gezond verstand”.