Tenslotte is onlangs in Caivano bij Napels een bende opgerold van negen autochtone jongeren, onder wie zeven minderjarigen, die maandenlang misbruik maakte van twee nichtjes van 12 en 10 jaar.

Niettemin vestigde het vergrijp van Catania de aandacht op een snelgroeiend probleem: dat van minderjarige immigranten die in Italië tussen de wal en het schip geraken. Van de zeven Egyptische jongens zijn er drie minderjarig, maar ook de andere vier waren nog geen 18, toen ze in de afgelopen twee jaar Italië binnenkwamen.

Op grond van een verdrag tussen beide landen kunnen illegaal in Italië verblijvende Egyptenaren teruggestuurd worden. Dat geldt niet voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AVA’s), die in Italië per definitie recht hebben op een verblijfsvergunning, zonder daarvoor, zoals in Nederland, een asielaanvraag in te dienen. In beginsel een zeer humane regeling, maar de praktijk is vaak anders.

Bedorven voedsel

Aangezien minderjarigen niet teruggestuurd kunnen worden, maken velen hen de reis naar Italië zonder hun ouders of andere meerderjarige begeleiders. Zodoende telt Italië nu 24.000 geregistreerde minderjarige illegalen zonder begeleiding. In juni 2023 waren dat er nog 21.000, vooral uit Egypte (5341), Oekraïne (4512: gevolg van de oorlog), en dan op afstand Tunesië, Guinée en Albanië.

Aanvankelijk werden zij, onder begeleiding van een voogd, in verschillende gemeenten in het land ondergebracht in aparte centra voor opvang en integratie voor minderjarigen. Door de aanhoudende migrantenstroom kampen veel gemeenten met onvoldoende ruimte en capaciteit, zodat er van integratie en scholing weinig meer terechtkomt en de minderjarigen worden ondergebracht in opvanglocaties voor volwassenen. Die bleken in de afgelopen jaren meermalen het toneel van fraude, verduistering en mishandeling.

Dat bleek nog eens bij een recent onderzoek in een –door particulieren gerund– verblijfscentrum voor repatrianten in Milaan, waarbij de bezoekende magistraat alom 
bedorven voedsel, afval en ontlasting aantrof alsook zwaar zieke ‘gedetineerden’ zonder medische zorg. In andere centra was sprake van wc’s zonder water, honger en mishandeling. Afgelopen zaterdag bracht in zo’n centrum in Rome een 22-jarige jongen uit Guinee, die nota bene te kennen had gegeven dat hij wilde repatriëren, zich uit wanhoop om.

Losgeslagen

Repatriëring staat de jonge migranten te wachten wanneer ze 18 worden (of 21, zoals een enkele rechter oordeelde) en hun verblijfsvergunning afloopt. Zo valt te begrijpen dat zij veelal onderduiken in de illegaliteit. Door het wegvallen van de speciale zorg en de onzekere toekomst ontstaat een voor Italië 
nieuwe minderheid van ontheemde en losgeslagen jonge immigranten, volgens het conservatieve dagblad Il Giornale, dat in dit verband sprak van een maatschappelijke ‘bom’ van geweld, misdaad en chaos.

De cijfers lijken dit te bevestigen. In 2023 steeg het aantal door AVA’s gepleegde misdrijven aanzienlijk in vergelijking met het jaar ervoor. In de Milanese jeugdgevangenis Beccaria huisden in 2022 103 buitenlandse minderjarigen, van wie 37 AVA’s. Vorig jaar namen die aantallen toe tot respectievelijk 229 en 130. Ook het aantal dat werd ondergebracht in opvang-gemeenschappen is verdubbeld. Velen hebben psychische problemen. Een deel gebruikt tegelijk ook drugs.