De Houthi’s uit Jemen hebben gedreigd dat na de bombardementen van de nacht van donderdag op vrijdag voor de beweging alle Amerikaanse en Britse belangen doelwit zijn. Het Turkse persbureau Anadolu meldt dat de Hoge Politieke Raad van de Houthi’s daarbij de Amerikaanse en Britse bombardementen „een directe en verklaarde agressie tegen de republiek Jemen” noemt en dat „dit niet onbeantwoord blijft”.

De Houthi’s hebben al gezegd dat ze doorgaan met het bestoken van ‘Israëlische schepen’ op de Rode Zee tot de Israëli’s stoppen met de bombardementen op Gaza. „De Amerikaans-Britse agressie” naar aanleiding van de beschietingen van vaartuigen in de Rode Zee, is volgens de Houthi’s „illegaal en onterecht”. Washington en Londen kregen steun voor de aanvallen op meer dan zeventig plekken in het door Houthi’s gecontroleerde deel van Jemen van met name Australië, Bahrein, Canada en Nederland. De politieke raad van de Houthi’s noemde die landen voor zover bekend niet.

Baggeraar en maritiem dienstverlener Boskalis vaart niet meer via de Rode Zee vanwege de aanvallen van Houthi-rebellen op de scheepvaart. Dat zegt topman Peter Berdowski. Hij zegt dat er een „standing order” is om de Rode Zee te mijden.

In de afgelopen weken werden schepen van Boskalis die eigenlijk via het Suezkanaal zouden gaan al omgeleid via Afrika, aldus Berdowski.

De Houthi-rebellen in Jemen zijn vaak genoeg gewaarschuwd dat hun aanhoudende raketaanvallen op schepen in de Rode Zee niet zonder gevolgen zouden blijven, zegt demissionair minister-president Mark Rutte. „Omdat het niet stopt”, zijn de Amerikanen en Britten met Nederlandse steun tot actie overgegaan, aldus de premier.

Rutte noemt de nachtelijke luchtaanval voor aanvang van de wekelijkse ministerraad een „chirurgische operatie”. Volgens hem is de actie „heel precies gericht op het vermogen van de Houthi-rebellen om die aanvallen te doen”. Een vrije doorvaart voor schepen is van belang voor Nederland als handelsnatie, maar ook „een principiële kwestie”, benadrukt de premier.

Namens Nederland is een stafofficier betrokken bij de operatie. „Die is daar aanwezig, dus die denkt mee”, zegt Rutte. „En die ziet ook wat er gebeurt en zorgt er ook voor dat wij een goede informatiepositie hebben. En dat laat ook zien dat Nederland verder gaat dan alleen politieke steun.”

Defensieminister Kajsa Ollongren wil desgevraagd niet uitweiden over de precieze werkzaamheden van deze stafofficier. De betrokkenheid van deze officier „betekent dat Nederland onderdeel is van de coalitie” en daar „niet-operationele steun” aan levert, aldus de bewindsvrouw. De operatie had tot doel de Houthi’s hun wapens „uit handen te slaan”, zegt Ollongren. Bang dat het conflict in het Midden-Oosten door deze aanval verder uit de hand loopt, is de minister niet. Zij meent dat juist de Houthi-rebellen de situatie hebben laten escaleren door hun raketaanvallen op schepen op te voeren.

Bij de Britse en Amerikaanse aanvallen in Jemen zijn vijf Houthi’s gedood, meldt de rebellenbeweging. De groep zegt dat de aanvallen „niet zonder antwoord of straf” zullen blijven en dat de Houthi’s door zullen gaan met het beschieten van schepen in de Rode Zee die naar Israël varen of er vandaan komen.

Volgens de Houthi’s hebben de Amerikanen en de Britten afgelopen nacht 73 aanvallen gedaan in Jemen. Daarbij zouden ook zes mensen gewond zijn geraakt. Het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten stellen dat ze defensief hebben gehandeld, omdat de rebellenbeweging de scheepvaart in de Rode Zee blijft bestoken met drones en raketten. De Houthi’s zeggen dat te doen uit solidariteit met de Palestijnen en met Hamas, de militante beweging die in oorlog is met Israël.

De Tweede Kamerfracties van in ieder geval CDA en BBB spreken steun uit voor de Nederlandse betrokkenheid bij de Amerikaans-Britse luchtaanvallen van afgelopen nacht op Houthi-doelwitten in Jemen. De grootste partijen in de Kamer, PVV, GroenLinks-PvdA, VVD, en NSC hebben nog niet gereageerd.

„Het recht van vrije doorvaart, een recht van Nederlandse oorsprong, is een groot en belangrijk recht”, reageert CDA’er Derk Boswijk op X.

Ook BBB laat weten de aanvallen te steunen. De aanhoudende aanvallen op schepen in de Rode Zee vragen om „een ferm antwoord”, vindt de partij. „Voor Nederland als handelsland met grote havens zijn veilige handelsroutes en internationale wateren cruciaal.”

FVD is daarentegen kritisch over de Nederlandse ondersteuning bij de luchtaanvallen. „Wat krijgen we nou?”, zegt Kamerlid Pepijn van Houwelingen. „Is Nederland zonder debat hierover laat staan expliciete toestemming van het parlement zomaar een ander land aan het bombarderen?”

Het Verenigd Koninkrijk heeft nu geen plannen voor verdere aanvallen op de Houthi-rebellen in Jemen, zegt de Britse minister van Strijdkrachten James Heappey tegen de BBC. „Afgelopen nacht was een beperkte, proportionele en noodzakelijke reactie.”

Het Kremlin ziet in de Amerikaans-Britse aanvallen op Jemen een escalatie van spanningen in het Midden-Oosten en vindt de aanvallen „een minachting van het internationale recht”. „Het is weer een voorbeeld van de perversie van de resoluties van de VN-Veiligheidsraad door de Angelsaksen (Britten en Amerikanen)”, aldus een woordvoerster van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou.
Rusland wil dat de Veiligheidsraad vrijdag bijeenkomt over de kwestie.

China vreest volgens een regeringswoordvoerder dat de Amerikaans-Britse aanvallen de spanningen in en rond de Rode Zee verder doen toenemen. Beijing roept de betrokken partijen op „kalm te blijven en terughoudendheid te betrachten om een escalatie van het conflict te voorkomen”.

Frankrijk vindt dat de Houthi’s zelf verantwoordelijk zijn voor de huidige escalatie.

Het is onbekend of en eventueel hoeveel Nederlanders in Jemen zijn. Een woordvoerder van Buitenlandse Zaken laat desgevraagd weten: „Daar hebben we geen exacte cijfers over omdat er geen registratieplicht is voor Nederlanders in het buitenland”.

Het reisadvies voor Jemen is wel al enige tijd rood, stelt de zegsman.”Reis niet naar Jemen. Het is te gevaarlijk om daarheen te reizen. Wat uw situatie ook is: ga er niet naartoe”, staat in het reisadvies.

Een voorman van de Jemenitische beweging van de Houthi’s heeft de Amerikaans-Britse bombardementen op Jemen „barbaars en terroristisch” genoemd. Mohammed Ali al-Houthi zei dat „de opzettelijke en ongerechtvaardigde agressie wederom aantoont dat zij het zijn (Groot-Brittannië en VS) die ook de agressie tegen Gaza leiden en die het terrorisme van Israël beschermen”.

De Houthi’s zijn een bevolkingsgroep uit het noorden die in de burgeroorlog grote delen van het land, inclusief de hoofdstad en de westkust, hebben veroverd. Ze worden gesteund door Iran. De Houthi’s zeggen dat ze schepen in de Rode Zee bestoken die iets met Israël te maken hebben uit solidariteit met de Palestijnen in de Gazastrook. Eind vorig jaar is een groot vrachtschip gekaapt en verscheidene schepen zijn getroffen door drones of raketten. Veel scheepvaart die normalerwijs via de Rode Zee en het Suezkanaal gaat, gaat nu om Afrika heen als gevolg van de beschietingen door Houthi’s.

Rusland en Iran hebben de bombardementen door de Amerikanen en Britten een schending van de territoriale integriteit van Jemen en van internationaal recht genoemd. Een Britse onderminister zei dat Groot-Brittannië en de VS helemaal geen agressie tegen Jemen hebben gepleegd, maar dat uit zelfverdediging aanvallen op de Houthi’s zijn gedaan.

De olieprijzen zijn vrijdagochtend gestegen na de Amerikaans-Britse aanval op de Houthi’s in Jemen. Door zorgen over verdere escalatie van het conflict in het Midden-Oosten werden een vat Brentolie en Amerikaanse olie ruim 2 procent duurder. Als de onrust rond de Rode Zee verder escaleert, kan dat de leveringen van olie in gevaar brengen en ook de prijzen aan de Nederlandse benzinepomp opdrijven.

Grondstoffenexpert Warren Patterson van ING zegt dat het risico op een grotere oorlog klein is, „maar dat de eventuele risico’s groot zijn”. Het Midden-Oosten is goed voor een derde van de wereldwijde olieproductie. Een grotere oorlog kan de productie verlagen en kan er ook voor zorgen dat schepen moeten omvaren rond Afrika, wat de prijzen ook opdrijft.

De olieprijs daalde de afgelopen maanden nog door een afnemende vraag. De nieuwe stijgingen zorgen op termijn voor duurdere benzine in Nederland.

Het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken zegt vrijdag in een verklaring dat het land de Amerikaans-Britse aanval op de Houthi’s in Jemen krachtig veroordeelt, zo meldt het aan de regering gelieerde Nournews.

„Wij veroordelen met klem de militaire aanvallen die vanochtend door de Verenigde Staten en Groot-Brittannië zijn uitgevoerd op verschillende steden in Jemen”, klinkt het bij monde van een woordvoerder van het ministerie. De Houthi’s, die een groot deel van Jemen controleren, worden gesteund door Teheran.

„Wij beschouwen het als een duidelijke schending van de soevereiniteit en territoriale integriteit van Jemen en een schending van internationale wetten, voorschriften en recht”, klinkt het nog in de verklaring.

Rusland heeft een spoedvergadering van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties bijeengeroepen na de gezamenlijke Amerikaanse en Britse militaire operatie tegen de Houthi’s in Jemen in de nacht van donderdag op vrijdag. Dat meldt de Russische VN-missie via Telegram.

De bijeenkomst zou volgens het Russische persbureau TASS vrijdagochtend om 10.00 uur plaatsvinden in New York. De bombardementen door de Verenigde Staten en Verenigd Koninkrijk, met steun van onder anderen Nederland, kwamen er nadat de raad woensdag een resolutie aannam waarin werd geëist dat de Houthi’s zouden stoppen met hun „brutale” aanvallen op de scheepvaart in de Rode Zee. Rusland en China onthielden zich van de stemming.

De Houthi’s vallen sinds eind vorig jaar schepen op de Rode Zee aan met drones en raketten, als teken van steun voor Hamas en de Palestijnen. De VS en partnerlanden hadden de door Iran gesteunde militante groepering gewaarschuwd voor gevolgen.

De Houthi’s zullen hard terugslaan na de gezamenlijke aanval door de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk op hun installaties in Jemen. Dat zeggen verschillende aanvoerders van de beweging die een groot deel van het land controleert. Tot dusver zijn geen vergeldingsacties gemeld.

De respons op de bombardementen door de VS en het VK en vier bondgenoten, waaronder Nederland, zal de grootste operatie van de Houthi’s tot dusver zijn, beloofde leider Abdul-Malik al-Houthi. Die roept Jemenieten op om vrijdag de straat op te gaan en te betogen tegen „de Amerikaanse agressie”.

„Amerika en Groot-Brittannië zullen zich moeten voorbereiden om een hoge prijs te betalen en alle verschrikkelijke gevolgen van deze flagrante agressie te dragen”, reageerde ook Hussein al-Ezzi, onderminister van Buitenlandse Zaken voor de Houthi’s, via X.

De Houthi’s hadden voor de operatie al gedreigd wraak te nemen door Amerikaanse bases in onder meer Irak aan te vallen. Hoewel het luchtalarm klonk rond de Amerikaanse ambassade in Bagdad, is er geen aanval gemeld. Evenmin zijn er Amerikaanse schepen in de Rode Zee geraakt door raketten of drones, melden Amerikaanse media op gezag van het Pentagon.

Saudi-Arabië reageert met „grote bezorgdheid” op de aanval door de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk op installaties van de Houthi’s in buurland Jemen en waarschuwt voor verdere escalatie in het Midden-Oosten. Dat zegt ’s lands ministerie van Buitenlandse Zaken in een verklaring op vrijdag.

„Het Koninkrijk Saoedi-Arabië volgt met grote bezorgdheid de militaire operaties die plaatsvinden in het Rode Zeegebied en de luchtaanvallen op een aantal locaties in de Republiek Jemen”, aldus de verklaring, waarin wordt opgeroepen tot „zelfbeheersing en het vermijden van escalatie”.

De gezamenlijke militaire operatie gebeurde volgens het Nederlandse demissionaire kabinet met „niet-operationele militaire steun” van Nederland. Ook Australië, Bahrein en Canada hielpen mee.

Na de gezamenlijke aanval door de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk op installaties van de Houthi’s in Jemen, met steun van onder anderen Nederland, is het waarschijnlijk dat zij terugslaan. Dat zeiden Amerikaanse beambten tegen onder andere persbureau Reuters.

„We verwachten dan wel dat deze actie het vermogen van de Houthi’s heeft verzwakt, en zeker hun capaciteit en neiging om deze aanvallen uit te voeren zal verminderen, toch zouden we niet verbaasd zijn als we een reactie zouden zien”, vertelde een Amerikaanse functionaris aan verslaggevers.

Nederland steunt de operatie van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk tegen de Houthi-rebellen in Jemen. „Nederland als van oudsher zeevarend land hecht enorm aan het recht op vrije doorvaart en steunt deze gerichte operatie”, schrijft demissionair premier Mark Rutte op X. De aanvallen die de Houthi’s uitvoeren op schepen in de Rode Zee zijn volgens hem „een duidelijke schending van het internationaal recht en vormen een bedreiging voor maritiem personeel en handelsstromen”.

„Het Amerikaans-Britse optreden is gebaseerd op het recht op zelfverdediging, heeft als doel het beschermen van de vrije doorvaart en richt zich op de-escalatie”, schrijft hij verder.

De Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk hebben met vliegtuigen en schepen meerdere doelen in Jemen bestookt. Volgens Rutte ging het om precisieaanvallen, gericht op het uitschakelen van onder meer lanceerplatforms en raketinstallaties die de Houthi’s gebruiken om schepen op de Rode Zee mee aan te vallen.

Nederland heeft „niet-operationele militaire steun” verleend aan de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk bij hun operatie tegen de Houthi’s. Dat zeggen de ministers Hanke Bruins Slot (Buitenlandse Zaken) en Kajsa Ollongren (Defensie) vrijdagochtend in een brief aan de Tweede Kamer.

De steun bestaat volgens de brief uit „de inzet van één stafofficier”. Ook is er sprake van politieke steun. Het gaat volgens de brief van beide ministers om een „kortdurende en beperkte operatie”. Mochten de VS daarna nog om meer steun van Nederland vragen, dan wordt dat verzoek opnieuw gewogen, schrijven Bruins Slot en Ollongren.

De luchtaanvallen van de Amerikanen en Britten op doelen van de Houthi’s in Jemen zijn een maatregel tegen de ontwrichtende aanvallen in de Rode Zee die de door Iran gesteunde groep daar geregeld uitvoert op de internationale scheepvaart.
Het beoogde en verwachte effect van de Amerikaans-Britse operatie is „de-escalatie in de Rode Zee, omdat deze de militaire capaciteiten van de Houthi’s verzwakt en verdere aanvallen ontmoedigt”, aldus de ministers. Ze verwachten ook dat het risico op een „regionale escalatie” wordt verkleind.

„Tegelijkertijd moet rekening gehouden worden met het scenario dat de aanvallen doorgaan, het conflict in de regio verder escaleert en er gevolgen zijn voor de NL positie en belangen in de regio. Mogelijk zal de VS dan vervolgacties voorstellen. NL zal de betrokkenheid daarbij zoals gezegd opnieuw afwegen”, schrijven de ministers.

Ze hebben besloten te voldoen aan het Amerikaans-Britse verzoek om steun in verband met de Nederlandse aanwezigheid en belangen in de regio. De Kamer was van tevoren niet op de hoogte gebracht „gezien de vertrouwelijkheid van deze operatie”, schrijven Bruins Slot en Ollongren. Volgens hen zijn de Houthi’s verschillende keren opgeroepen te stoppen met hun gewapende aanvallen op schepen in de Rode Zee.