Het jaar 2024 begon moeizaam voor Giorgia Meloni. Een zware griep hield haar aan bed gekluisterd, waardoor ook de traditionele eindejaarspersconferentie van de Italiaanse minister-president tweemaal moest worden uitgesteld.
Maar donderdag gaf zij drie uur lang bekwaam antwoord op meer dan 40 vragen van journalisten over de nijpende problemen waarvoor zij en haar kabinet staan.
Het jongste daarvan diende zich aan op het oudejaarsfeest van staatssecretaris van justitie Andrea Delmastro. Kamerlid Emanuele Pozzolo, net als Delmastro partijgenoot van Meloni, presenteerde zich met een pistool waarmee vervolgens een andere gast in het been werd geschoten. Tegenover de politie ontkende Pozzolo zelf de trekker te hebben overgehaald, maar met een beroep op zijn parlementaire onschendbaarheid weigerde hij vervolgens een controle op eventuele kruitsporen te ondergaan.
Volgens getuigen loste Pozzolo wel degelijk het schot en het slachtoffer diende een aanklacht tegen hem in. Het wildwestspektakel werd politiek toen de oppositie het aangreep voor een aanval op de premier en haar partij Fratelli d’Italia.
Corruptieaffaire
In de aanloop naar de persconferentie van donderdag was het daarom de vraag of Meloni haar partijgenoot al dan niet de hand boven het hoofd zou houden. Dat deed zij niet: zij noemde Pozzolo’s gedrag onverantwoordelijk en onverdedigbaar en kondigde aan dat hij voorlopig wordt geschorst als fractie- en partijlid.
Een tweede probleem dreigt te ontstaan rond Matteo Salvini. De vicepremier en minister van Infrastructuur en Transport lijkt zijdelings betrokken bij een geruchtmakende corruptieaffaire. Daarvoor zijn twee directeuren gearresteerd van een bedrijf dat bemiddelde tussen ondernemers, overheidsfunctionarissen en politici bij de (frauduleuze) toewijzing van opdrachten voor het Italiaanse snelwegennet.
De twee zijn respectievelijk de vader en de broer van de levensgezellin van Salvini, die ook de voornaamste gangmaker is achter het project van de brug over de Straat van Messina. Daarvoor moet in de komende jaren 12 miljard euro worden uitgetrokken en uit afgeluisterde gesprekken bleek dat enkele ondernemers door hun contacten binnen de kring rond Salvini daarvan een aanzienlijk deel van in de wacht dachten te slepen. Volgens Meloni hoeft de bewindsman hierover geen verantwoording aan de Kamer af te leggen. Zolang hij tenminste zelf niet rechtstreeks wordt beschuldigd, voegde zij er wel aan toe.
Spelbreker
De positieve reputatie die Meloni het afgelopen jaar in Brussel had opgebouwd lijkt grotendeels teniet gedaan door twee recente aangelegenheden waarin het alleen staat tegenover de rest van Europa. Italië stemde onlangs als enige lidstaat tegen de hervorming van het Europees Stabiliteitsmechanisme, waarmee Europese steun aan banken mogelijk gemaakt moest worden om financiële crises te vermijden. Daarvoor was unanimiteit vereist, zodat dit door de Italiaanse weigering vooralsnog niet doorgaat.
Spelbreker is Italië ook op het gebied van de vrije concurrentie in de dienstensector, die volgens de zogeheten Bolkestein-richtlijn al jarenlang geleden had moeten worden ingevoerd. Italië blijft daarentegen de vergunningen van groepen als stranduitbaters en marktkooplieden automatisch verlengen en de regering legde dat in de jongste begroting nog eens vast.
Dat leidde niet alleen in Brussel tot onvrede, maar ook bij president Mattarella. Het staatshoofd ondertekende de begrotingswet wel, maar tekende tevens bezwaar aan tegen de manier waarop zo de Europese wet- en regelgeving wordt overtreden. Meloni beloofde de woorden van de president ter harte te nemen, maar weet maar al te goed dat haar aanhang helemaal niet wil liberaliseren.